Gry wymiany. Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm XV-XVIII wiek, tom 2

Autor: Fernand Braudel

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 608

Oprawa: twarda

Format: 17,0 cm x 24,5 cm

Seria: Rodowody Cywilizacji (CERAM)

Wznowienie trzytomowego dzieła wybitnego francuskiego historyka. Monografia obejmuje cztery wieki – od schyłku średniowiecza do początku rewolucji przemysłowej – przedstawiając dzieje gospodarki rynkowej i kapitalizmu na czterech kontynentach.

Gry wymiany to książka niezwykła, tak jak niezwykłą pozycję zajmował autor we francuskim i międzynarodowym środowisku naukowym. Jest to szczegółowy wywód nasycony ogromną ilością materiału. Pytania, na które Braudel stara się odpowiedzieć mają kluczowe znaczenie dla zrozumienia nie tylko przeszłości, lecz także dzisiejszej rzeczywistości.

(ze Wstępu)

Spis treści:

Wstęp  /13

ROZDZIAŁ I. NARZĘDZIA WYMIANY

Europa: tryby wymiany na poziomie niskim  /19

• Zwyczaje targi, podobne dzisiejszym  /19
• Miasta i targi  /21
• Targów jest coraz więcej i są one coraz bardziej wyspecjalizowane  /22
• Konieczna jest interwencja miasta  /26
• Przypadek Londynu  /29
• Najlepiej byłoby policzyć  /31
• Prawda w wydaniu angielskim, prawda w wydaniu europejskim /37
• Targi i rynki: rynek pracy /38
• Rynek jest ruchomą granicą  /43
• Poniżej rynku  /45
• Sklepy  /47
• Rozwój specjalizacji i hierarchizacji  /52
• Sklepy podbijają świat  /53
• Przyczyny rozwoju  /55
• Wszędobylska działalność handlarzy wędrownych   /58
• Czy handel wędrowny jest zjawiskiem przestarzałym?  /62

Europa: tryby wymiany na poziomie wysokim  /64

• Jarmarki, narzędzia stare, lecz nieustannie unowocześniane /65
• Miasta świętujące  /68
• Rozwój jarmarków  /70
• Jarmarki i obiegi /73
• Schyłek jarmarków  /74
• Przechowalnie, składy, magazyny, spichlerze  /76
• Giełdy  /78
• Amsterdamski rynek papierów wartościowych  /82
• W Londynie wszystko zaczyna się od nowa  /86
• Czy warto jechać aż do Paryża  /91
• Giełdy i pieniądze  /93

Świat poza Europą /95

• Targi i sklepy są wszędzie  /95
• Zmienna powierzchnia podstawowych obszarów targowych /100
• Świat handlarzy wędrownych czy wielkich kupców? 
• Hinduscy bankierzy /104
• Chociaż giełd jest mało, istnieją jarmarki  /105
• A więc Europa na równej stopie z resztą świata? /111

Końcowe hipotezy  /112

ROZDZIAŁ II. GOSPODARKA WOBEC RYNKÓW

Kupcy i obiegi handlowe  /116

• Wyjazdy i powroty  /117
• Obiegi i weksle  /119
• Bez zamknięcia obiegu nie ma operacji /120
• Trudne powroty  /122
• Współpraca handlowa  /125
• Sieci powiązań, szachownica, którą tworzą i sposoby ich zdobywania /129
• Ormianie i Żydzi  /131
• Portugalczycy i Ameryka hiszpańska w latach 1580-1640  /135
• Sieci handlowe, ich konflikty i zanikanie /137
• Zwycięskie mniejszości  /140

Handlowa wartość dodatkowa. Podaż i popyt  /142

• Handlowa wartość dodatkowa /142
• Popyt i podaż: primum mobile  /147
• Popyt  /150
• Podaż  /153

Rynki mają własną geografię  /157

• Przestrzeń własna firmy  /157
• Przestrzenie miejskie /161
• Rynki surowcowe  /164
• Metale szlachetne  /168

Gospodarki krajowe i bilans handlowy  /176

• Bilans handlowy  /176
• Liczby, które należy zinterpretować  /179
• Francja i Anglia przed i po roku 1700 /180
• Anglia i Portugalia  /182
• Europa Wschodnia, Europa Zachodnia  /185
• Bilanse globalne  /187
• Indie i Chiny  /191

Określić miejsce rynku  /194

• Samoregulujący się rynek /195
• Poprzez wieki  /196
• Czasy współczesne  /200

ROZDZIAŁ III. PRODUKCJA, CZYLI KAPITALIZM U INNYCH

Kapitał, kapitalista, kapitalizm /203

• Słowo "kapitał" /203
• Kapitalista i kapitaliści  /206
• Kapitalizm: słowo, które pojawiło się całkiem niedawno  /208
• Rzeczywistość kapitalizmu  /210
• Kapitał trwały i kapitał obrotowy /212
• Kapitał schwytany w sieć obliczeń  /213
• Korzyści jakie płyną z analizy wycinkowej /217

Pieniądz i ziemia  /219

• Wstępne warunki kapitalizmu  /220
• Liczebność, bezwład, zdolność produkcyjna chłopskich mas  /222
• Nędza i kwestia przeżycia  /223
• Długie trwanie nie wyklucza przemian  /224
• W Europie Zachodniej ustrój senioralny nie umarł  /226
• W Montaldeo  /230
• Przekroczyć zapory /232
• Strefy marginesu w środku Euroy  /233
• Kapitalizm i wtórne poddaństwo  /233
• Kapitalizm i amerykańskie plantacje  /238
• Plantacje na Jamajce  /243
• Powrót do serca Europy  /245
• Okolice Paryża: Brie w czasach Ludwika XIV  /247
• Wenecja i jej Terra Ferma  /249
• Dziwny przypadek wsi rzymskiej z początków XIX wieku  /251
• Toskańskie poderi  /254
• Strefy przodujące są w mniejszości  /255
• Przypadek Francji  /256

Kapitalizm i protoprzemysł  /259

• Poczwórny model  /259
• Czy schemat Bourgina można stosować jedynie w odniesieniu do Europy?  /263
• Rolnictwo z przemysłem rozwieść się nie mogą  /265
• Przemysł opatrznościowy  /267
• Zmienne lokalizacje  /268
• Ze wsi do miasta i z miasta na wieś  /270
• Czy istniały przemysły wiodące?  /272
• Kupcy i cechy  /274
• Verlagssystem  /276
• Verlagssystem w Niemczech /280
• Kopalnie i kapitalizm przemysłowy  /281
• Kopalnie Nowego Świata  /284
• Sól, żelazo, węgiel  /285
• Manufaktury i fabryki  /287
• Rodzina Vanrobais w Abbeville  /292
• Kapitał i rachunkowość  /294
• O zyskach przemysłowych  /297
• Prawo Walthera G. Hoffmanna (1955)  /299
• Transport i przedsiębiorstwo kapitalistyczne  /303
• Transport lądowy  /304
• Flota śródlądowa  /309
• Na morzu  /315
• Prawdy policzalne: kapitał i praca  /322
• Bilans jest raczej ujemny  /325

ROZDZIAŁ IV. KAPITALIZM U SIEBIE

Na szczycie kupieckiej społeczności  /327

• Kupiecka hierarchia  /328
• Specjalizacja pojawia się jedynie u podstawy   /329
• Kupiecki sukces /333
• Dostawcy funduszy  /336
• Kredyt i bank  /340
• Pieniądz kryje się lub krąży  /344

Kapitalistyczne decyzje i strategie  /349

• Umysłowość kapitalistyczna  /349
• Handel dalekosiężny i główna wygrana  /350
• Uczyć się, zdobywać informacje  /355 
• "Konkurencja bez konkurentów" /360
• Monopole w skali międzynarodowej  /364
• Nieudana próba stworzenia monopolu: rynek koszenili w roku 1787  /368
• Perfidia pieniądza  /370
• Wyjątkowe zyski, wyjątkowe terminy  /374

Spółki i kompanie  /379

• Spółki: początki ewolucji  /379
• Spółki komandytowe  /383
• Spółki akcyjne  /384
• Niezbyt zaawansowana ewolucja  /387
• Wielkie kompanie handlowe mają swoich poprzedników  /388
• Reguła trzech  /389
• Kompanie angielskie  /392
• Kompanie i koniunktury  /395
• Kompanie a wolność handlu  /397
• I znów trójdzielność  /399

ROZDZIAŁ V. SPOŁECZEŃSTWO, CZYLI "ZBIÓR ZBIORÓW"

Hierarchie społeczne/407

• Wielość społeczeństw  /408
• Obserwacja wertykalna: ograniczona liczba uprzywilejowanych  /410
• Mobilność społeczna  /416
• Jak uchwycić zmianę?  /418
• Zbieżność koniunktur społecznych w Europie  /420
• Teoria Henri Pirenne`a  /421
• We Francji: gentry czy szlachta urzędnicza?  /425
• Od miasta do państwa: zbytek i ostentacja  /431
• Rewolucje i walka klas  /436
• Kilka przykładów  /439
• Porządek i nieład  /443
• Poniżej poziomu zerowego  /445
• Wydostać się z piekła  /452

Zaborcze państwo /454

• Zadania państwa  /454
• Utrzymanie porządku  /456
• Wydatki przekraczają wpływy: odwoływanie się do pożyczek  /458
• Kastylijskie juros i asienos  /461
• Angielska rewolucja finansowa 1688-1756  /463
• Budżety, koniunktury i produkt narodowy  /467
• Pomówmy o finansach  /471
• Poborcy podatkowi z Ferme Generale  /474
• Polityka gospodarcza państw: merkantylizm  /479
• Formujące się państwo wobec społeczeństwa i kultury  /484
• Państwo, gospodarka, kapitalizm  /489

Bywa, że cywilizacje mówią: tak  /490

• Uczestnictwo w rozpowszechnianiu kultury: model krajów islamu  /491
• Chrześcijaństwo i towar: spór o lichwę  /495
• Czy purytanizm oznacza kapitalizm?  /501
• Retrospektywna geografia wiele może wyjaśnić  /504
• Czy kapitalizm oznacza rozsądek?  /507
• Nowy styl życia: florenckie Quattrocento  /512
• Inne czasy, inny obraz świata  /514

Kapitalizm poza Europa  /515

• Handel dalekosiężny potrafi czynić cuda  /518
• Argumentu i intuicje Normana Jacobsa  /526
• Rola czynników politycznych, a tym bardziej czynników społecznych  /526

Zakończenie  /532

Przypisy  /535

Spis map i wykresów w tekście  /593

Spis ilustracji  /594

Indeks nazwisk  /597

Indeks nazw geograficznych i etnicznych  /615