Gospodarka w dobrach skasowanego klasztoru oo. Cystersów w Koprzywnicy w latach 1819 - 1864

Autor: Łukasz Janeczek

Rok wydania:  2019

Liczba stron: 180

Okładka: miękka

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Uwaga - zagięty narożnik

Kasata zakonów przeprowadzona w 1819 roku na terenie Królestwa Polskiego była jednym z najciekawszych wydarzeń XIX wieku na terenach zaboru rosyjskiego. Lecz mimo to wiele jej wątków dotychczas nie zostało dogłębnie wyjaśnionych, waga tego zdarzenia wynika z faktu, iż przeprowadzenie tej kasaty wymagało długotrwałych i skomplikowanych przygotowań, natomiast skutki były niezwykle szeroko odczuwalne, zarówno dla Kościoła i samych zgromadzeń, jak i dla instytucji państwowych i zwykłych mieszkańców Królestwa. Wynikało to z niezwykle skomplikowanej sytuacji politycznej, jaka zaistniała po kongresie wiedeńskim w tej części Europy. Znaczna część elity politycznej Królestwa była pod silnym wpływem idei epoki oświecenia. Dotyczyło to zarówno osób świeckich, jak i przedstawicieli kleru. Chęć likwidacji lub ograniczenia, a w każdym razie kontroli nad zakonami i przez to nad ich majątkami była niezwykle silna już wcześniej. Doświadczyły tego niemal wszystkie zakony na terenach wszystkich trzech zaborów. Proces etatyzacji Kościoła postępował dość szybko, niezależnie od tego, jaka religia była dominująca w danym państwie.

(fragment Wstępu)

Spis treści:

Wstęp /5

Rozdział I. Zarys dziejów opactwa w Koprzywnicy

1.1. Początki zakonu cystersów /11

1.2. Okoliczności sprowadzenia zakonu cystersów na ziemie polskie /14

1.3. Początki opactwa koprzywnickiego /16

1.3.1. Znaczenie wsparcia ze strony możnych świeckich i duchownych dla rozwoju gospodarczego opactwa  /21

1.4. Opactwo koprzywnickie po zakończeniu rozbicia dzielnicowego  /26

1.5. Sytuacja opactwa koprzywnickiego w czasach władców elekcyjnych /33 

Rozdział II. Wielkość i stan majątku opactwa koprzywnickiego w chwili kasaty

2.1. Stan folwarków zarządzanych przez klasztor w momencie kasaty  /42

2.1.1. Folwark Owczarnia   /46

2.1.2. Folwark Strączków  /50

2.1.3. Folwark Sośniczany /53 

2.1.4. Folwark Ciszyca  /56

2.1.5. Folwark Krzcin  /59

2.1.6. Folwark Gnieszowice  /63

2.1.7. Propinacja i młynarstwo na terenie dóbr  /66

2.1.8. Struktura przychodów dóbr zarządzanych bezpośrednio przez zakonników  /66

2.2. Stan folwarków niezarządzanych bezpośrednio przez zakonników  /73

2.2.1. Folwark Nikisiałka Duża  /73

2.2.2. Folwark Krobielice /75

2.2.3. Folwark Pielaszów  /76

2.2.4. Folwark Wielka Łąka /78

2.2.5. Folwark Chobrzany  /79

2.3. Stan funduszy opactwa koprzywnickiego w chwili kasaty  /81

2.3.1. Wierzytelności opactwa  /81

2.3.2. Długi ciążące na opactwie  /85

2.3.3. Bilans stanu funduszów opactwa  /87

Rozdział III. Stan finansów dóbr

3.1. Wierzytelności uregulowane  /91

3.2. Wierzytelności, których nie udało się ściągnąć  /100

3.3. Przyczyny decyzji o przystąpieniu do Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego  /107

3.3.1. Wycena Komisji Województwa Sandomierskiego dochodów płynących z dóbr koprzywnickich  /109

3.3.2. Stanowisko Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego wobec deklarowanych dochodów  /112

3.3.3. Uregulowanie kwestii formalnych w celu przystąpienia do Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego /115

3.3.4. Warunki przyznania pożyczki  /117

Rozdział IV. Dzierżawa dóbr koprzywnickich jej warunki i dochodowość

4.1. Spory graniczne pomiędzy miastem Koprzywnica a jego sąsiadami  /124

4.1.1. Spór pomiędzy miastem Koprzywnica a naddzierżawcą dóbr koprzywnickich Wincentym Gawrońskim  /124

4.1.2. Spór graniczny między dziedzicem Skrzypaczewic Michałem Czaplickim a miastem Koprzywnica  /134

4.2. Stan dóbr oraz warunki dzierżawy w latach 1850-1862  /138

4.2.1. Struktura oraz wysokość dochodów w dobrach koprzywnickich według wyliczeń w roku 1850 /138

4.2.2. Rodzaje gleb oraz ich powierzchnia w poszczególnych folwarkach  /144

4.3. Stan, rodzaj i wartość zabudowań oraz infrastruktury na terenie dóbr koprzywnickich według inwentarza z roku 1850 /153

4.3.1. Zabudowania folwarczne  /153

4.3.2. Infrastruktura w dobrach koprzywnickich  /162

Zakończenie /165

Wykaz skrótów /169

Bibliografia  /171

Spis tabel, wykresów i ilustracji  /175