Festung Breslau 1945. Anatomia bitwy

Autor: Tomasz Głowiński

Rok wydania: 2025

Liczba stron: 624

Okładka: twarda 

Format: 21,0 cm x 30,0 cm

 

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp  /10

Rozdział 1. Festung Breslau - jak miasto stało się twierdzą /22

Początki nazistowskich miast-twierdz  /22

Relacje NSDAP i Wehrmachtu w twierdzach III Rzeszy  /25

Festung Breslau - miasto i jego funkcje militarne /27

Generał Krause pierwszym komendantem Festung Breslau  /31

Pierwsze plany obrony twierdzy  /33

Wojsko i administracja wojskowa w Breslau  /37

Breslau przed II wojną światową i w jej trakcie  /39

Robotnicy cudzoziemscy, robotnicy przymusowi i jeńcy w Breslau  /40

Pierwsze naloty na Breslau  /42

Nadchodzi Nowy Rok - 1945 /43

Rozdział 2. Alarm "Gneisenau", ewakuacja miasta i formowanie garnizonu  /45

Alarm bojowy dla twierdzy  /45

Ewakuacja ludności cywilnej  /46

Kościół wobec ewakuacji ludności cywilnej z Festung Breslau  /49

Ewakaucja instytucji  /50

W obliczu nadciągającego zagrożenia  /51

Szpitale polowe i służba zdrowia  /52

Schorny i szczeliny przeciwlotnicze /53

Komendant twierdzy czy Komisarz Obrony Rzeszy - konflikt kompetencji  /54

Hans von Ahlfen nowym komendantem twierdzy  /56

Rozpoczęcie formowania garnizonu Festung Breslau  /58

Dezerterzy i defetyści - zabójstwo doktora Spielhagena  /59

Powstaje sztab Festung Breslau  /61

Oddział Operacyjny sztabu Festung Breslau  /63

Wydział Kwatermistrzowski sztabu Festung Breslau /64

Adiutantura sztabu Festung Breslau  /65

Formowanie garnizonu twierdzy - piechota  /66

Formowanie garnizonu Festung Breslau - oddziały zapasowe i pomocnicze  /72

Volkssturm w Festung Breslau  /73

Uzbrojenie garnizonu Festung Breslau  /79

Artyleria forteczna Festung Breslau  /83

Pancerny odwód dowództwa Festung Breslau  /87

Saperzy w garnizonie Festung Breslau  /89

Pancerny pociąg przeciwlotniczy /90

Zaklady FAMO - produkcja broni i amunicji w Festung Breslau  /92

Mityczne bronie obrońców Festung Breslau  /94

Rozdział 3. Od Wisły do Odry - 1. Front Ukraiński w drodze do Breslau  /96

1. Front Ukraiński i jego miejsce w sowieckich planach ofensywy zimowej 1945 roku  /96

3. Armia Pancerna Gwardii na kierunku Breslau  /97

20 stycznia 1945 - nowe rozkazy Koniewa /98

52. Armia samotnie walczy na kierunku Breslau  /100

269. Infanteriedivision i Kampfgruppe "Kraft"  /102

Niemiecka obrona Gross Wartenburg (Sycowa)  /104

Walki w okolicy Oels (Oleśnicy) i sowieckie uderzenia na miasto  /110

73. Korpus Strzelecki dociera do Breslau  /115

Generał Martirosjan rezygnuje z uderzenia na Bresalu z marszu  /117

Przyczółek Peiskerwitz (Piskorzowice)  /118

"Piekło Peiskerwitz" (Piskorzowic)  /123

Przełom stycznia i lutego 1045 r. na froncie nad Weide (Widawą)  /129

73. Korpus Strzelecki odchodzi do innych zadań  /133

Rozdział 4. Okrążenie Festung Breslau  /134

78. Korpus Strzelecki forsuje Odrę na południe od Breslau  /134

Walki o Marzdorf Bruckenkopf (przyczółek marcinkowicki)  /138

"Gniazo os" w  Wasserborn (Radwanicach)  /139

78. Korpus Strzelecki kończy walki na przyczółkach odrzańskich  /143

5. Armia Gwardii przejmuje Marzdorf Bruckenkopf (przyczółek marcinkowicki)  /144

Lewe skrzydło okrążenia Breslau  /150

15 lutego - okrążenie od południowego wschodu staje się faktem  /157

6. Armia sowiecka i jej struktura  /159

Uzbrojenie 6. Armii  /166

6. Armia na Maltsch Bruckenkopf (przyczółku malczyckim) i jej zadania  /172

Niemieckie próby likwidacji Maltsch Bruckenkopf (przyczółku malczyckiego)  /173

6. Armia rusza na Breslau /174

7. Korpus Zmechanizowany Gwardii rusza zagonem  /175

22. Korpus Strzelecki zdobywa Liegnitz (Legnicę)  /176

74. Korpus Strzelecki zatrzymany pod Neumarkt (Środą Śląską)  /177

7. Korpus Zmechanizowany Gwardii w tarapatach  /177

6. Armia przebija się do 5. Armii Gwardii /179

Okrążenie Breslau staje się faktem  /182

Rozdział 5. Szturm z marszu - lutowe uderzenie na Festugn Breslau /184

Zdobywać czy blokować Festung Breslau - marszałek Koniew nie ma wątpliwości  /184

Generał Głuzdowskij ma plan zdobycia Festung Breslau  /186

6. Armia i 5. Armia Gwardii zaciskają pierścień okrążenia /188

6. Armia wychodzi na pozycje szturmowe  /192

Sowieci organizują grupy szturmowe /196

218. i 309. Dywizje Strzeleckie jako taran uderzeniowy 22. Korpusu Strzeleckiego  /197

74. Korpus Strzelecki - od Neumarkt (Środy Śląskiej) po południowo-zachodnie dzielnice Breslau /200

Stracona szansa 74. Korpusu Strzeleckiego  /206

22. Korpus Strzelecki rusza do szturmu - Sud Park (park Południowy) /210

218. i 309. Dywizje Strzeleckie rozwijają powodzenie /214

273. Dywizja Strzelecka na prawym skrzydle 22. Korpusu Strzeleckiego /219

218. i 309. Dywizje Strzeleckie nadal prą w stronę centrum  /220

273. Dywizja Strzelecka traci impet  /223

22. Korpus Strzelecki zawęża pas natarcia  /224

Pierwszy impas sowieckiego szturmu na Festung Breslau  /225

Obrońców wzmacnia Pułk Grenadierów "Mohr"  /228

Sowiecki szturm zamiera w końcu lutego  /229

Rozdział 6. Marcowe walki pozycyjne na południu miasta /232

Sowieckie ampułomioty, butelkomioty, rakiety i artyleria saperska  /232

Pancerze stalowe i hełmy dla sowieckiej piechoty  /236

Przybywa nowy komendant Festung Breslau - generał Hermann Niehoff  /237

Nowy komendant wprowadza w twierdzy bezwzględny obowiązek pracy  /241

Gen. Niehoff zapowiada walkę do końca  /242

Niemcy wzmacniają obronę na południowym froncie twierdzy  /244

Sowiecki 349. Pułk Ciężkiej Artylerii Samobieżnej Gwardii  /245

273. DS jeszcze mocniej rozciąga swój front  /246

Linia frontu w Breslau na początku marca  /247

Reorganizacja artylerii przeciwlotniczej w Festung Breslau  /248

Sowieci wznawiają szturm na początku marca  /250

Szturm znów zamiera w końcu pierwszego tygodnia marca  /254

Marcowe walki na odcinku 609. Infanteriedivision  /255

Marcowe walki pozycyjne w twierdzy na południowym odcinku frontu  /256

Sowieckie czołgi i działa samobieżne w rejonie dzielnicy przemysłowej  /261

Marcowy szturm ugrzązł w ruinach miasta  /263

273. DS próbuje zdobyć Heiliggeistkirche (kościół pw. Ducha Świętego)  /264

Pułk Grenadierów SS "Besslein" luzuje Pułk Grenadierów "Mohr"  /266

Niemieckie doświadczenia z lutowo-marcowych walk w Breslau  /268

Zatrzymani Sowieci szkolą się w walce wśród ruin  /271

Zdobyczne Goliathy i ich użycie przez sowieckich saperów /273

Uzupełnienia w 22. Korpusie Strzeleckim i ostatnie próby wznowienia szturmu  /274

Walki o Festung Breslau w oczach propagandy obu walczących stron  /276

Podsumowanie pierwszego szturmu na Festung Breslau  /281

Rozdział 7. Zasoby własne twierdzy, lotnicze zaopatrzenie miasta i naloty wielkanocne  /284

Zapasy żywności w Festung Breslau - magazyny i administracja /284

Deficyt paliwa i obroku - reglamentacja i zamienniki  /287

Reglamentacja amunicji w Festung Breslau i próby jej produkcji  /290

6. Luftflotte i jej potencjał w końcowym etapie wojny  /293

Lotnicka w Breslau i odpowiedzialne za nie struktury  /298

Pierwsze transporty do i z Festung Breslau  /299

Fallschirmjager lądują w Festung Breslau  /302

Pierwsze podsumowanie funkcjonowania mostu powietrznego  /304

Szybowce i zrzuty dla Festung Breslau  /304

"Wewnętrzne lotnisko miejskie" i misja generała Cranza  /307

Zagłada Kaiserstrasse i niedola budujących ją robotników  /310

Ciężkie działa piechoty dla Festung Breslau  /312

Most powietrzny do Festung Breslau ponad siły 6. Luftflotte  /313

Oryginalne pomysły wobec deficytu samolotów transportowych  /315

W poszukiwaniu zrzuconych zasobników  /315

Ostatnie zrzuty i podsumowanie akcji zaopatrywania twierdzy  /317

Sowieci wobec mostu powietrznego - artyleria, reflektory i atrapa lotniska  /318

2. Armia Lotnicza nad Festung Breslau - myśliwce /321

2. Armia Lotnicza nad Festung Breslau - bombowce /323

Sowieckie Lotnictwo Dalekiego Zasięgu nad Breslau - organizacja i samoloty  /324

Niebo nad Breslau w lutym i marcu 1945 r.  /326

Wojskowe i cywilne cele nalotów w Breslau  /328

Naloty wielkanocne - przygotowania i preludium 31 marca  - sobota  /331

Naloty wielkanocne - 1 kwietnia - niedziela  /333

Naloty wielkanocne - 2 kwietnia - poniedziałek  /336

Bilans nalotów wielkanocnych  /340

Naloty w dzień i w nocy - kwiecień w Breslau  /341

Bilans działań sowieckich bombowców nad Festung Breslau  /343

Rozdział 8. Na północnym odcinku twierdzy  /347

Front północny twierdzy w drugiej połowie lutego  /347

294. Dywizja Strzelecka w lutowych walkach na froncie widawskim  /349

Marcowe próby przełamania niemieckiej linii obrony na rzece Weide (Widawie)  /351

Sowieci docierają do głównych fortów niemieckich nad Weide (Widawą)  /352

Niemcy skracają front - ewakuacja Weidebruck (Krzyżanowic)  /356

Rozpoczyna się bój o I-Werke 41  /356

"Lwy Lilienthal" przybywają z odsieczą  /358

Bój o Gross Bischwitz (Biskupice Widawskie)  /363

77. Polowy Rejon Umocniony przejmuje front nad Weide (Widawą)  /364

Ransern (Rędzin) i ewakuacja obrońców Pilsnitz (Pilczyc)  /365

Próba sowieckiego uderzenia na Oswitz (Osobowice)  /366

"Mała wojna" na prawym brzegu Odry  /367

Siły niemieckie na prawym brzegu Odry 10 kwietnia  /368

Ostatnie niemieckie próby szturmowe nad Weide (Widawą) / 369

Front nad Weide (Widawą) zamiera  /371

Ostatnie dni walk na prawym brzegu Odry  /372

Rozdział 9. Kwietniowy szturm na Festung Breslau  /375

6. Armia zmienia punkt ciężkości szturmu na Festung Breslau  /376

Niemieckie przygotowania obronne w zachodnich dzielnicach  /378

Wzmocniony 74. Korpus Strzelecki poprowadzi nowy szturm  /380

Kolejne uderzenia i uparta obrona - Schiedefeld, Maria Hofchen i Klein Mochbern  /381

Przerwanie niemieckiej obrony na zachodzie - bój o Klein Gandau  /384

Upadek Klein Gandau (Gądowa Małego) i niemieckie próby utrzymania frontu  /389

Ruttgerswerke, Gasthaus "Zum Letzten Heller", Schesische Blinden Anstalt  /291

Kampfgruppe Tilgner wymyka się na prawy brzeg Odry  /393

Niemieckie próby stabilizacji frontu na Hellestrasse /395

Kierunek centrum Breslau - Sowieci  z trudem prą na wschód  /397

Impas w szturmie i ograniczone sukcesy atakujących - drugi tydzień kwietnia  /398

Niemcy spowalniają sowieckie postępy  /399

10 kwietnia i wycofanie 294. Dywizji Strzeleckiej - tymczasowa linia frontu  /401

Dywerska sowiecka na wschodnim odcinku frontu  /404

Niemiecki garnizon 10 kwietnia /407

Początek drugiej dekady kwietnia - Sowieci znów prą na wschód /413

Generał Głuzdowskij oczekuje większych sukcesów  /475

Sztab twierdzy przenosi się na Sandinsel  /416

Sowieckie przygotowania do wznowienia szturmu - 14-18 kwietnia  /417

18 kwietnia - kluczowy dzień szturmu wielkanocnego  /420

Pancerny pogrom - zagłada 374. Pułku Ciężkiej Artylerii Samobieżnej Gwardii /423

Niemcy stabilizują obronę na wschód od Nikolaitor  /426

Brak dostaw - brak amunicji - "ciężki moździerz Breslau"  /428

Trzecia dekada kwietnia - do szturmu dołącza 22. Korpus Strzelecki  /429

Szturm obu korpusów 6. Armii  /433

Znowu impas i znów walki pozycyjne /437

Pozycje niemieckie w momencie powtrzymania drugiego szturmu sowieckiego  /439

Podsumowanie walk kwietniowych /442

Rozdział 10. Ostatnie walki w maju, zawieszenie broni, kapitulacja i bilans walk  /444

Przyczyny sowieckiego niepowodzenia i  sukcesu niemieckiej obrony miasta  /444

Początek maja w Festung Breslau - Święto Pracy i śmierć Hitlera  /449

Wyrwanie z okrążenia czy kapitulacja?  /451

W stronę kapitulacji  /454

Rozmowy kapitulacyjne  /456

Ucieczka Gauleitera Hankego  /460

Kapitulacja Festung Breslau  /461

Reakcja garnizonu  /464

Wyjście garnizonu z miasta i wkroczenie Sowietów  /469

Co zrobić z jeńcami - sowiecki problem z garnizonem Festung Breslau  /474

Podsumowanie bitwy o Festung Breslau - ofiary i ich losy  /477

Wykaz skrótów /483

Bibliografia  /489

Wykaz nazw niemieckich  /497

Indeks osób  /506