Europa i Islam w średniowieczu Konfrontacja i współżycie

Relacje między zachodnią a islamską cywilizacją budzą obecnie zrozumiałe zainteresowanie. Dotyczy to również przeszłości, szczególnie okresu średniowiecza, kiedy dochodziło do pierwszych spotkań, gdy kształtowały się schematy zachowań i przesądy istniejące do dziś. Literatura przedmiotu jest niezwykle bogata. Wydaje się jednak, że większość prac ujmuje ten temat nieco jednostronnie. Przeważają zdecydowanie opracowania, które ukazują polityczną historię chrześcijańsko-islamskiego konfliktu w epoce podbojów, rekonkwisty i krucjat. Nieco mniejszą wagę przywiązuje się do wzajemnego współżycia, wymiany kulturowej, dziedzictwa arabskiej nauki, percepcji islamu w Europie, ideologii krucjat i wysiłków misyjnych.

Właśnie pragnienie bardziej całościowego przedstawienia w zwięzłej formie stosunków między chrześcijanami a muzułmanami w średniowieczu, z dowartościowaniem aspektu kulturowego i teologicznego, legło u podstaw napisania tej książki. Mam nadzieję, że stanie się ona użytecznym narzędziem do lepszego zrozumienia przenikania się obu społeczności na przestrzeni dziejów.

 (ze wstępu)

Spis treści:

Wstęp  /9

Rozdział 1. Formowanie się świadomości europejskiej  /13

Rozdział 2. Powstanie islamu   /21

2.1. Prorok Mahomet   /23

2.2. Zasady wiary muzułmanów  /25

2.3. Obowiązek dżihadu  /27

Rozdział 3. Ekspansja Islamu  /31

3.1.  Syria  /34

3.2. Mezopotamia i Iran  /37

3.3. Egipt i Afryka Północna  /40

3.4. Hiszpania  /47

3.5. Wybrzeża i wyspy Śródziemnomorza  /52

3.6. Sycylia i Półwysep Aleniński   /555

Rozdział 4. Reakcja Zachodu  /63

4.1. Rekonkwista w Hiszpanii  /64

4.2. Normanowie na Sycylii  /73

4.3. Krzyżowcy w Lewancie  /80

Rozdział 5. Życie codzienne w społeczeństwie wielokulturowym   /93

5.1. Warunkowa tolerancja  /94

5.2. Eskalacja represji   /104

Rozdział 6. Średniowieczna orientalistyka  /109

6.1. Postrzeganie islamu na Wschodzie i na Zachodzie  /109

6.2. Piotr Czcigodny i Collectio Toletana  /115

6.3. Obraz islamu u szczytu średniowiecza  /119

Rozdział 7. Dziedzictwo cywilizacji islamskiej  /125

7.1. Zachowanie spuścizny starożytności   /126

7.2. Osiągnięcia w nauce i kulturze  /128

7.2.1. Nauki ścisłe i przyrodnicze  /128

7.2.2. Filozofia i teologia  /132

7.2.3. Transport, handel, technika i rolnictwo  /135

7.2.4. Literatura, sztuka i styl życia  /137

Rozdział 8. Wojna czy misja  /141

8.1. Polityka przemocy  /142

8.2. Projekty misyjne  /151

8.3. Krytyka krucjat  /162

Zakończenie  /169

Mapy   /173

Wykaz skrótów   /179

Wybrana bibliografia  /181