Dwór królewicza Zygmunta Jagiellończyka (1493-1506). Organizacja, ludzie, praca

„Ramy chronologiczne funkcjonowania dwory Zygmunta nie są łatwe do precyzyjnego wyznaczenia z powodu niemożności wskazania jego dokładnego początku. Z pewnością Jagiellończyk miał własną służbę wcześniej, ale najstarszy zapis o jego dworzaninie pojawił się dopiero 2 lutego 1493 r. i dotyczył Krzysztofa Szydłowieckiego. Datę tę wypada uznać za pierwszą pewną cezurę czasową w dziejach dworu królewicza. 

[...]

Podstawą źródłową niniejszego opracowania są przechowywane w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie w zespole Archiwum Skarbu Koronnego, Oddział 1: Rachunki Królewskie, księgi noszące numery 21, 29 i 33. Pierwsza z nich jest spisanym w języku łacińskim wykazem konnych dworzan Zygmunta, uzupełnionym nielicznymi  dodatkami, obejmującym lata 1493-1510. Dwie następne są typowym dla rachunkowości dworskiej zestawieniem wydatków oraz częściowo dochodów Jagiellończyka od 1500 do 1507 r. 

(fragmenty Wstępu)

Spis treści:

Wstęp   /5

I. Kształtowanie i rozwój dworu królewicza Zygmunta Jagiellończyka  /9

II. Zarząd dworu  /19

III. Dworzanie konni /29

IV. Pokojowcy konni  /91

V. Służba pokojowa i kurierska - pokojowcy, bykowie, pacholęta - posłańcy  /97

1. Pokojowcy  /07

2. Bykowie  /106

3. Pacholęta  /115

4. Posłańcy (nuncii)  /119

VI. Orosze  /123

VII. Kapelani  /129

VIII. Muzyka dworska  /131

IX. Błaźni i karzeł  /141

X. Rzemieślnicy  /145

XI. Służba zdrowia i higieny  /155

XII. Służba kuchenna i kredensowa  /161

1. Kuchnia  /161

2. Służba kredensowa i piwnica  /170

XIII. Służba myśliwska  /173

XIV. Służba stajenna i wozownia  /177

1. Kierownictwo stajni i wozowni  /177

2. Masztalerze  /179

3. Dozorcy wozów (custodes curruum)   /185

4. Woźnice i forysie  /186

XV. Wynagrodzenie dworzan i służby dworskiej /197

Zakończenie /471

Spis członków dworu królewicza Zygmunta Jagiellończyka (1493-1506)  /475

Bibliografia /565

Indeks osób /577

Spis tabel /589

Summary /591