Dwa diariusze duchownych ewangelicko-reformowanych z przeł. XVII i XVIII w. Memoriale G. Dyjakiewicza i Diariusz J.K.Kraińskiego

Opracowanie i wstęp: Wojciech Kriegseisen, współpraca Ewa Cherner

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 294

Okładka: miękka  

Format: 16,5 cm x 24,0 cm

Wśród zachowanych z epoki staropolskiej pamiętników i diariuszy niewiele jest tzw. egodokumentów autorstwa duchownych, a już dzienniki lub wspomnienia duchownych ewangelickich stanowią wyjątkową rzadkość.
Publikowane tu po raz pierwszy dwa diariusze polskich pastorów ewangelicko-reformowanych z przełomu XVII i XVIII w. ukazują nieco odmienną od katolickiej perspektywę widzenia staropolskiej rzeczywistości w epoce głębokiego kryzysu państwa szlacheckiego.
Edycja powstała w ramach realizowanego w Instytucie Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN projektu badawczego „Fenomen przetrwania” poświęconego strategiom przetrwania w coraz wyraźniej katolickiej Rzeczypospolitej ewangelickiej mniejszości wyznaniowej w Wielkim Księstwie Litewskim.

Edycja zapisków pamiętnikarskich (diariuszowych) dwóch duchownych Jednoty Ewangelicko-Reformowanej Wielkiego Księstwa Litewskiego z przełomu XVII i XVIII w.: Gabriela Dyjakiewicza i Jana Krzysztofa Kraińskiego to efekt realizacji prowadzonego w Instytucie Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk programu badawczo-edytorskiego pod nazwą „Fenomen przetrwania. Społeczności protestanckie w Rzeczypospolitej szlacheckiej od schyłku XVII po pierwszą połowę XIX w.” Celem badań jest ustalenie przyczyn i okoliczności, które zdecydowały o przetrwaniu w XVII i XVIII w. mniejszościowych społeczności protestanckich w zdominowanym przez kulturę nietolerancyjnego, potrydenckiego katolicyzmu społeczeństwie Rzeczypospolitej szlacheckiej. Jako obiekt badań wybrano ewangelików reformowanych (tzw. kalwinistów), których zbory na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego i Podlasia koronnego tworzyły odrębny kościół lokalny, czyli Jednotę Ewangelicko-Reformowaną Wielkiego Księstwa Litewskiego, zwaną potocznie Jednotą Litewską.

(framgnet Wstępu)

Spis treści:

Słowo wstępne  /7

Wstęp do Memoriale Gabriela Dyjakiewicza  /13

Gabriel Dyjakiewicz, Memoriale pielgrzymstwa, prac i zabaw w tej śmiertelności żywota ziemskiego księdza Gabriela z Kolimata Dyjakiewicza  /31

Wstęp do Diariusza Jana Krzysztofa Kraińskiego  /105

Jan Krzysztof Kraiński, Diariusz różnych rzeczy, które czynię albo widzę, lub też słyszę, dla lepszej pamięci tedy te wszystkie sobie notowałem  /115

Wykaz skrótów  /269

Indeks nazwisk /270

Indeks geograficzny  /286