Dux fabulosus. O tradycji historiograficznej osnutej wokół postaci Leszka Czarnego od „Gesta Lestkonis” do dzieł Bartosza...

Autor: Paweł Żmudzki

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 308

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Publikacja została poświęcona problemowi kreowania historiograficznego wizerunku księcia Leszka Czarnego od czasów mu współczesnych do schyłku XVI w. W dwóch dziełach Bartosza Paprockiego – Gnieździe Cnoty i Herbach rycerztwa polskiego – Leszkowi Czarnemu przypisana została zupełnie wyjątkowa rola, co Autor, prezentując meandry tradycji historiograficznej, usiłuje wyjaśnić. W tym celu podejmuje próbę dookreślenia hipotetycznego źródła, które powstało na dworze księcia (Gesta Lestkonis) , a także analizuje historiograficzne zabiegi Jana Długosza i jego autorski pomysł na wizerunek władcy. Badacz omawia ponadto obraz relacji Piasta z krakowską gminą miejską, który odegrał szczególną rolę w XVI-wiecznej tradycji.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp     /9 

1. Zła macocha, czyli problemy z interpretacją opowieści o buncie Leszka i  Siemomysła w Kronice wielkopolskiej    /17 

1.1 Kiedy powstała część Kroniki wielkopolskiej dotycząca drugiej połowy XIII w.?     /17 

1.2 Postać Kazimierza Konradowica w Kronice wielkopolskiej     /34 

1.3 Zła macocha i ludność miejscowa     /46 

1.4 Świadectwa innych źródeł o wydarzeniach w Łęczycy na przełomie lat 50. i 60. XIII w.     /51 

2. Księżna Gryfina     /64 

2.1 Dlaczego Gryfina jadła węże, jaszczurki i żaby?    /64

2.2 Czy Bolesław Wstydliwy usynowił Leszka Czarnego?    /88

2.3 „Gdy nas Ryxą, Gryfiną karał los zawzięty...” Gryfina w tradycji historiograficznej    /97

3. Gesta Lestkonis     /114

3.1 Proroctwo małego Leszka Siemomysłowica     /114

3.2 Najazd Lwa na Małopolskę     /124

3.3 Zwycięstwo nad Jaćwingami     /142

3.4 Zwycięstwo nad Litwinami    /148

3.5 Bunt przeciwko Leszkowi Czarnemu     /163

3.6 Ostatnie okruchy Gesta Lestkonis i epitafium księcia     /191

4. Czarna legenda Leszka Czarnego    /203

4.1 Niemiecka fryzura oraz prześladowanie wdowy i biskupa     /203

4.2 Leszek Czarny kronikarza ruskiego i Leszek Czarny Jana Długosza    /234

5. Leszek Czarny w historiografii XVI w.    /246

Zakończenie    /260

Bibliografia    /262

Źródła    /262

Literatura przedmiotu    /266

Summary   /288

Indeks osób    /291

Indeks geograficzny   /304