Doktryny wojenne. Historia i ocena

Autor: Łukasz Przybyło

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 251

Oprawa: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Seria: Monografie

"Wbrew potocznym, często wręcz zwulgaryzowanym opiniom wojna jest nie tylko fizycznym starciem dwóch uzbrojonych grup ludzi, ale przede wszystkim konfrontacją dwóch zbiorowych woli i intelektów (…) Z satysfakcją przyjąć trzeba fakt, iż problematyka doktryny, rozumianej jako intelektualny wysiłek ukierunkowany na wprzęgnięcie wojny w szeroko rozumiany wysiłek mający zapewnić przetrwanie i uzyskanie dogodnych warunków rozwojowych państwa, stała się przedmiotem wysiłku badawczego doktora Łukasza Przybyło. Autor, zbudował interesujący, oryginalny fundament metodologiczny swoich rozważań. W kluczowej warstwie obejmującej omówienie pięciu przypadków wypracowania oraz implementacji doktryny w różnych uwarunkowaniach politycznych, przez państwa o różnych ustrojach politycznych i modelach sił zbrojnych dostarcza nader bogatego materiału badawczego. Recenzowana praca ma przede wszystkim – i to jest zapewne jej największy walor – charakter analityczno-problemowy (…). Stanowi ona zerwanie z powszechnym w polskiej literaturze „kronikarsko-opisowym” podejściem do myśli wojskowej".
(prof. dr. hab. Krzysztof Kubiak - z recenzji wydawniczej)

Spis treści:

Podziękowania  /11

 Wstęp  /12 

Rozdział I. Pojęcie strategii oraz doktryny strategicznej i wojennej  / 15

 Pojęcie strategii  /15 

• Paradoksalność strategii /20 
• Polityka a strategia  /20 
• Model strategiczny  /22 

Pojęcie doktryny strategicznej i wojennej   /26

 Doktryna strategiczna i wojenna – definicje /26 

Doktryna strategiczna   /26 

Doktryna wojenna  /28 

Charakter doktryn wojennych   /38 

• Doktryna ofensywna  /39 
• Doktryna obronna   /40
•  Odstraszanie izastraszanie  /41 
• Doktryny mieszane  /42 

Teorie wojskowe (strategiczne) a doktryna wojenna  / 42

 Innowacyjność a doktryna wojenna   /43

 Technika a doktryna wojenna  / 43 

Ekonomia państwa a doktryna wojenna  /44 

Zintegrowanie doktryny wojennej ze strategią narodową   /44 

Strategia a teoria złożoności  /45 

Rewolucja w sprawach wojskowych (RMA)  / 49 

• Cykliczność RMA   /52 
• Rewolucja Militarna  /54 

Znaczenie i zadania historii wojskowości  /56

 Rozdział II. Początkowy okres I wojny światowej   /61 

Doświadczenia z wojen w latach 1861–1914   /61 

• Amerykańska wojna secesyjna 1861–1865  /62
• Wojna rosyjsko-turecka 1877–1878  /63 
• Wojna burska 1899–1902  / 64 
• Wojna japońsko-rosyjska 1904–1905  /67
• Wojny bałkańskie 1912–1913  /69
• Wnioski z wojen poprzedzających I wojnę światową  /70
• Nowe szyki piechoty   /73

Doktryna francuska w 1914 r.   /74

Doktryna brytyjska w 1914 r.  /78

Doktryna niemiecka w 1914 r.  /79

• Zadanie dla kursantów Akademii Wojennej – Aufgabe 1894 r.  /81
• Manewry cesarskie w 1894 r.   /83

Faza manewrowa I wojny światowej w 1914 r.  /85

• Bitwa graniczna w Alzacji i Lotaryngii  /86
• Bitwa pod Mons   /87
• Bitwa łódzka  /88

Źródła doktryn wojennych Wielkiej Brytanii, Francji i Niemiec przed I wojną światową  /90

Proces tworzenia doktryn przed wybuchem I wojny światowej  /90

Proces wdrażania doktryn przed wybuchem I wojny światowej   /91

Konfrontacja przedwojennych doktryn z rzeczywistością wojenną w 1914 r.   /91

Ocena strategii Francji, Wielkiej Brytanii i Niemiec w początkowym okresie I wojny światowej   /92

Rozdział III. Rewolucja doktrynalna na froncie zachodnim w latach 1917–1918  /96

Alianckie próby przełamania impasu na zachodzie w latach 1915–1916  /97

• Wojna pozycyjna  /97
• Brytyjska ofensywa nad Sommą   /98

Zmiana koncepcji prowadzenia działań obronnych przez armię niemiecką w 1917 r. Doktryna „elastycznej obrony”  /101

Nowa brytyjska doktryna natarcia artyleryjskiego – Materialschlacht  /106

• Nawała ogniowa  /108
• Wał ogniowy  /108
• Ogień kontrbateryjny  /109
• Czołg – doświadczenia brytyjskie. Bitwa pod Cambrai – listopad 1917 r.  /111

Nowa niemiecka doktryna natarcia – Stosstrupptaktik  /113

• Bitwa o Rygę 1917 r.  /114
• Bitwa pod Caporetto 1917 r.  /115
• Niemieckie ofensywy wiosenne w 1918 r.  /116

Bitwa pod Amiens, 8 sierpnia 1918 r. – dojrzałość doktryny brytyjskiej  /118

Proces wypracowywania i wdrażania doktryny w czasie I wojny światowej  /120

Rewolucja militarna w czasie I wojny światowej w latach 1917–1918   /122

Ocena strategii Wielkiej Brytanii i Niemiec podczas I wojny światowej   /125

Rozdział IV. Bewegungskrieg czy bitwa metodyczna?/127

Rozwój niemieckiej doktryny wojennej w latach 1919–1940  /127

Lekcje I wojny światowej  /127

Reichswehra 1919–1935  /128

Doktryna działań manewrowych   /129

• Doktryna taktyczna  /131
• Doktryna operacyjna – Bewegungskrieg  /131
• Przygotowania do remilitaryzacji   /132

Wehrmacht 1935–1939   /133

• Powstanie wojsk pancernych  /134
• Powstanie Luftwaffe  /136
• Nowa doktryna ofensywna  /137

Źródła niemieckiej doktryny  /139

Wdrażanie doktryny   /140

Wnioski dotyczące powstawania i wdrażania niemieckiej doktryny wojenne  /142

Rozwój francuskiej doktryny wojennej w latach 1919–1940  /143

Ustawa o obronie narodowej  /144

Uniwersytet Obrony Narodowej i jego rola we wdrażaniu doktryny  /146

System szkoleniowo-mobilizacyjny Francji   /147

• Naród pod bronią  /147
• Szkolenie żołnierzy   /148
• Armia rezerwowa   /149

Doktryna francuska – wymiar strategiczny i linia Maginota  /151

Doktryna francuska – wymiar taktyczno-operacyjny  /154

• Bitwa metodyczna i siła ognia   /155
• Mechanizacja armii  /157
• Doktryna sił powietrznych  /160

Źródła doktryny francuskiej  /162

Wprowadzanie doktryny   /163

Powstawanie i wdrażanie francuskiej doktryny wojennej – wnioski  /164

Kampania francuska w 1940 r./165

• Dopracowanie niemieckich założeń doktrynalnych w okresie „dziwnej wojny” napodstawie kampanii w Polsce  /165
• Stosunek sił przeciwników  /167
• Plany sprzymierzonych – Plan E, Plan D, Wariant Breda  /167
• Plan niemiecki – Fall Gelb  /169
• Bitwa we Flandrii – maj 1940 r./172
• Wnioski z kampanii francuskiej w 1940 r.   /173

Niemiecka rewolucja doktrynalna w latach 1919–1940 r. – aspekt RMA  / 175

Ocena strategii Francji i Niemiec w 1940 r./176

Rozdział V. Droga do Jom Kippur  /180

Wojna w 1948 r. / 180

Wojna w 1956 r.  /183

Wojna sześciodniowa  /185

Wojna na wyczerpanie /193

• Linia Bar-Lewa  /195

Doktryna izraelska w 1973 r.  /195

• Źródła doktryny  /195
• Podstawowe założenia doktryny wojennej Izraela w 1973 r.  /197
• Izraelska doktryna wojenna w 1973 r.  /198

Doktryna wojenna Egiptu w 1973 r. /200

• Decyzja polityczna dotycząca wojny z Izraelem/200
• Analiza strategiczna  /202
• Podstawowe założenia doktryny wojennej Egiptu w 1973 r. /202

Doktryna wojenna Egiptu w 1973 r./203

Wojna Jom Kippur 6–25.10.1973 r./207

• Pierwsza faza działań na Synaju 6–9.10.1973 r.  /208
• Pauza operacyjna 10–13.10.1973 r./210
• Ofensywa egipska 14.10.1973 r. /211
• Kontrofensywa izraelska 15–24.10.1973 r./211

Wnioski z wojny Jom Kippur  /213

• Doktryna wojenna Izraela/213
• Doktryna wojenna Egiptu  /216

Ocena strategiczna Egiptu i Izraela podczas wojny Jom Kippur/217

Rozdział VI. Bitwa Powietrzno-Lądowa /220

Zmiany doktrynalne w armii amerykańskiej w latach 1946–1976 /220

Sytuacja armii amerykańskiej w latach 1972–1973 /221

Powstanie TRADOC w 1973 r. – jego rola i zadania/222

Proces wypracowywania doktryny Aktywnej Obrony/223

• Faza I: 1973–1974/223
• Faza II: 1975–1976/226
• Doktryna Aktywnej Obrony na podstawie FM 100-5 Operacje/227
• Krytyka doktryny Aktywnej Obrony i rozpoczęcie prac nad nowym regulaminem FM 100-5/229

Doktryna Bitwy Powietrzno-Lądowej/230

• FM 100-5 wersja z 1982 r.  /230
• FM 100-5 wersja z 1986 r.  /232

Wdrażanie doktryny w armii amerykańskiej w latach 1973–1991  /233

• System szkolenia podoficerów  /234
• Narodowe Centrum Treningowe (NTC)  /234
• Szkoleniowy Program Dowodzenia Bitwą (BCTP)  /236
• Szkolenie oficerów sztabowych (SAMS)  /236

Iracka doktryna wojenna na podstawie działań wojennych przeciwko Iranowi w latach 1980–1988  /237

Armia iracka na Kuwejckim TDW w latach 1990–91  /239

Planowanie strategiczno-operacyjne oraz struktura dowodzenia wojsk sprzymierzonych na Kuwejckim TDW  /241

Armia amerykańska na Kuwejckim TDW w przeddzień operacji „Pustynny Miecz”   /243

Działania bojowe 24–28 lutego 1991 r. – „Pustynny Miecz”  /244

Doktryna Bitwy Powietrzno-Lądowej w aspekcie operacyjnym podczas „Pustynnej Burzy”   /246

Bitwa pod Easting 73 jako przykład doktryny Bitwy Powietrzno-Lądowej w aspekcie taktycznym oraz teorii nieliniowości   /247

• Bitwa pod Easting 73 – analiza scenariuszowa  /249
• Bitwa pod Easting 73 – wnioski/252

Tworzenie i wprowadzanie doktryny w armii USA w latach 1973–1991 252

Doktryna Bitwy Powietrzno-Lądowej – podsumowanie.  /256

Wojna w Zatoce Perskiej a teoria RMA  /256

Ocena strategiczna USA i Iraku podczas wojny w Zatoce Perskiej w 1991 r. /258

Rozdział VII. Trafność i wiarygodność doktryny/260

Podsumowanie badań  /260

Przyczyny tworzenia nowej doktryny  /261

• Przegrana wojna  /261
• Groźba przegranej w wojnie  /262
• Zagrożenie w czasie pokoju  /263
• Zmiana status quo  /264
• Postęp techniczny  /265
• Przyczyny tworzenia nowej doktryny – podsumowanie  /265

Charakter nowej doktryny   /266

• Doktryna ofensywna  /267
• Doktryna obronna   /267
• Homogeniczność doktryny wojennej   /267
• Korelacja między doktryną obronną a zagrożeniem w czasie pokoju  /268
• Korelacja między doktryną ofensywną a chęcią zmiany status quo   /270
• Wnioski dotyczące wyboru rodzaju doktryny wojennej   /270

Źródła nowej doktryny/270

• Historia  /271
• Geografia i geopolityka  /271
• Technika   /271
• Ostatni (bieżący) konflikt zbrojny  /271
• Współczesne konflikty zbrojne   /273
• Wnioski dotyczące źródeł nowej doktryny wojennej   /273

Proces wypracowywania (tworzenia) doktryny   /273

• Otwartość procesu doktrynalnego  /274
• Ukierunkowanie procesu doktrynalnego  /274
• Manewry ićwiczenia  /275
• Wnioski dotyczące procesu wypracowywania (tworzenia) doktryny  /275

Proces wdrażania doktryny  /275

• Wskazówki doktrynalne  /276
• Manewry ićwiczenia  /276
• Morale iwyszkolenie  /276
• Nowe instytucje   /276
• Nowa organizacja sił zbrojnych  /278
• Wnioski dotyczące procesu wdrażania doktryny/278

Cechy doktryny  /278

• Innowacyjność  /279
• Teor i a  /279
• Praktyka   /280
• Integracja ze strategią   /280
• Nieliniowość  /280
• Rewolucja w sprawach wojskowych  /280
• Wnioski dotyczące cech doktryny  /280

Ocena skuteczności doktryny  /281

• Militarny wynik konfrontacji zbrojne j  /281
• Poziom strat w wyniku konfrontacji zbrojnej   /282
• Stosunek sił podczas bitwy/kampanii/wojny  /282
• Osiągnięcie celów politycznych   /282
• Wnioski dotyczące oceny skuteczności doktryny  /284

Źródła wiarygodności i skuteczności doktryny wojennej   /285

• Źródła wiarygodności i skuteczności doktryny wojennej w czasie pokoju  /285
• Źródła wiarygodności i skuteczności doktryny wojennej w czasie wojny  /289

Sposoby wypracowywania i wdrażania doktryny wojennej   /290

• Sposoby wypracowywania i wdrażania doktryny wojennej w czasie pokoju   /290
• Sposoby wypracowywania i wdrażania doktryny wojennej w czasie wojny  /292

Ewolucja czy rewolucja?  /294

Model doktrynalny   /294

Zakończenie  /299

Bibliografia   /301