Dekada Jaruzelskiego. Z historii politycznej PRL 1980–1989/90

Publikacja w ramach Centralnego Projektu Badawczego IPN: „Ruch komunistyczny i aparat władzy 1917-1990”.

W książce omówiono polityczno-gospodarczo-prawne aspekty dekady lat osiemdziesiątych XX w. w Polsce. Najobszerniej opisane zostały zagadnienia z historii stricte politycznej, począwszy od generalnych jej ocen (Dekada Jaruzelskiego, czyli dekada graniczna) przez problematykę szczegółową (Służba Bezpieczeństwa a polityka władz – opozycja wewnątrzpartyjna – represje – wizje przyszłości – internowanie prominentów ekipy Edwarda Gierka) czy wskazania na ewentualną rolę historyczną jednostek (artykuły o Waldemarze Świrgoniu, Władysławie Machejku, Romualdzie Spasowskim, Zdzisławie Rurarzu i Wojciechu Jaruzelskim). Koleje części to szkice do zagadnień takich jak: opozycja (na przykładach Konfederacji Polski Niepodległej oraz NSZZ „Solidarność” Huty Warszawa), problematyka zagraniczna (na przykładzie oceny sytuacji wewnętrznej PRL w optyce paryskiej „Kultury” oraz omówienia kwestii ideowej koniunktury i dekoniunktury dla Związku Sowieckiego), społeczeństwo (zagraniczna pomoc w stanie wojennym – rola społeczna Kościoła katolickiego – restalinizacja niektórych obszarów życia – społeczeństwo u progu transformacji), kultura (władza i twórcy oraz filmowy portret dekady), wojsko (artykuły o LWP w »dekadzie« Wojciecha Jaruzelskiego oraz o ideologicznym uzasadnieniu wzrostu roli wojska w stanie wojennym), gospodarka (opis prób przeobrażeń gospodarczych oraz upadku gospodarczego odzwierciedlonego w kontrolach NIK), ustrój i prawo (prawo karne stanu wojennego oraz przemiany ustroju).

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp i przewodnik po bibliografii dekady  /9

Część I. Historia polityczna /21

1.1. O praktyce władzy   /23

Antoni Dudek - Dekada Jaruzelskiego, czyli dekada graniczna   /25

Tomasz Kozłowski - Jaruzelski i ludzie z betonu. Opozycja wewnątrzpartyjna jako element sowieckiego nacisku w 1981 r.  /49

Witold Bagieński - Służba Bezpieczeństwa a polityka władz PRL w latach 1981–1989 /71

Grzegorz Majchrzak - Represje lat osiemdziesiątych – ze szczególnym uwzględnieniem stanu wojennego  /113

Jakub Szumski - Stan wojenny i propaganda. Internowanie prominentów 13 grudnia 1981 r.  /145

Michał Przeperski - Rynkowy leninizm i nieleninowska partia. Wizje przyszłości polskich komunistów u schyłku istnienia systemu /173

1.2. O ludziach władzy  /193

Robert Spałek - Sprawa Wojciecha Jaruzelskiego. Między historią a vox populi (studium)  /195

Patryk Pleskot - Sąd nad stanem wojennym czy własną przeszłością? Wokół motywów ucieczek Romualda Spasowskiego i Zdzisława Rurarza w grudniu 1981 r.  /261

Przemysław Gasztold - „Młodzi do polityki!”. Waldemar Świrgoń – Służba Bezpieczeństwa i droga do Sekretariatu KC  /297

Sebastian Drabik - Głos partyjnych konserwatystów. Władysław Machejek i środowisko „Życia Literackiego” wobec roli i pozycji PZPR w ostatniej dekadzie jej istnienia  /317

1.3. O opozycji  /357

Grzegorz Wołk - Radykalna opozycja w dekadzie Jaruzelskiego. Przypadek Konfederacji Polski Niepodległej  /359

Tadeusz Ruzikowski - Opór czy przystosowanie? NSZZ „Solidarność” na rozdrożach podziemia i jawności 1981–1989 (na przykładzie Huty Warszawa)   /379

1.4. Poza krajem  /395

Katarzyna Wilczok - Zagraniczna pomoc dla Polski w stanie wojennym  /397

Tomasz Krok - Ocena sytuacji wewnętrznej PRL przed dojściem do władzy Wojciecha Jaruzelskiego i w pierwszych latach jego rządów
w optyce paryskiej „Kultury”  /443

Marek Kornat - Ideowa koniunktura i dekoniunktura dla Związku Sowieckiego w świecie po II wojnie światowej (kilka refleksji)  /465

Część II. Społeczeństwo i kultura   /481

Rafał Łatka - Rola społeczno-polityczna Kościoła katolickiego w okresie rządów Wojciecha Jaruzelskiego w PRL  /483

Tomasz Pączek - Restalinizacja niektórych obszarów życia społeczno-politycznego w dobie stanu wojennego i „powojennego” (1981–1989)  /519

Daniel Wicenty - Polskie społeczeństwo u progu transformacji - szkic badawczy i problemowy  /547

Sebastian Ligarski - Władza i twórcy w latach osiemdziesiątych XX w.  /569

Piotr Zwierzchowski - Reprezentacje PZPR w kinie lat osiemdziesiątych  /593

Część III. Gospodarka i prawo  /619

Arkadiusz Gryko - Z reformami na sztandarach – próby przeobrażeń gospodarczych w Polsce w latach osiemdziesiątych XX w.  /621

Krzysztof Madej - Upadek gospodarczy PRL odzwierciedlony w kontrolach NIK dotyczących handlu zagranicznego w latach osiemdziesiątych XX w. Zarys problematyki  /655

Marcin Gołębiewicz - Prawo karne okresu stanu wojennego. Ocena po latach, konsekwencje   /683

Jakob Maziarz - Przemiany ustroju PRL w latach osiemdziesiątych  /699

Część IV. Z historii wojskowości  /729

Jacek Jędrysiak - Filar upadającego reżimu – LWP w dekadzie Wojciecha Jaruzelskiego  /731

Tomasz Leszkowicz - „Gdy Polska da nam rozkaz”. Ideologiczne uzasadnienia wzrostu roli wojska w systemie komunistycznym po 1981 r.  /771

Wykaz skrótów  /803

Indeks osób /811