Ciche bohaterki 1863 Tom I. Udział kobiet w powstaniu styczniowym

Autorka: Maria Bruchnalska

Opracowanie naukowe, komentarz i przypisy: Lidia Michalska-Bracha, Emil Noiński

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 546

Okładka: zintegrowana

Format: 20,5 cm x 25,5 cm

Obchodzona w 2023 roku 160. rocznica powstania styczniowego stała się okazją do podjęcia inicjatywy opublikowania wyjątkowych materiałów źródłowych ze spuścizny Marii Bruchnalskiej (1869-1945), lwowskiej działaczki społecznej, współtwórczyni Muzeum Zasłużonych Polek we Lwowie (1930) i autorki klasycznego już dzisiaj dzieła: Ciche bohaterki. Udział kobiet w powstaniu styczniowym (1933). Gromadzone przez nią przez lata, począwszy od 1912 roku, rękopiśmienne relacje, wspomnienia i wypisy źródłowe, częściowo wydane drukiem w latach trzydziestych XX stulecia, do dzisiaj uważane są przez badaczy za pierwszorzędne źródło historyczne, pozwalającena pełniejsze rozpoznanie społecznej aktywności kobiet w dobie powstania styczniowego i ich zesłańczych losów. Do wielu trudno dostępnych wówczas źródeł Maria Bruchnalska docierała pierwsza, wiele pozyskanych przez nią wspomień o kobietach 1983 roku spisywanych było dopiero na jej prośbę. Dzięki szeroko zakrojonej akcji, jaką podjęła w pięćdziesiątą rocznicę powstania styczniowego z grupą lwowskich działaczek społecznych i kontynuowała przez ponad dwie dekady, udało jej się pozyskać wiele kobiecych pamiętników i drobniejszych relacji, skrzętnie skrywanych w czasach niewoli w domowym zaciszu. Wydobywała je z niepamięci, kreśląc zbiorowy portret cichych bohaterek 1863 roku, złożony z indywidualnych biografii kobiet wypełniających "patriotyczny obowiązek wobec narodu", "ponoszących ofiarę wobec ojczyzny" i jednocześnie "stojących na straży dobra rodziny"...

(fragment Słowa wstępnego)

Spis treści:

Wstęp 

Robert Kostro /7

Łukasz Kamiński  /9

Komentarz

Lidia Michalska-Bracha, Emil Noiński 

Słowo wstępne  /13

O historii kobiet 1863 roku pisanej przez kobiety  /19

Nota edytorska  /55

Ciche bohaterki. Udział kobiet w powstaniu styczniowym

Rozdział I. Demonstracje polityczne  /62

Rozdział II. Komitety niewiast  /172

Rozdział III. Kobiety walczące z bronią w ręku  /306

Rozdział IV. Kurierki  /372

Rozdział V. Pielęgniarki w szpitalach i lazaretach  /422

Rozdział VI. Zakonnice /442

Rozdział VII. Matki, żon, siostry bohaterów  /470

Rozdział VIII. Bohaterstwo polskiego dziewczęcia /508

Wykaz skrótów  /543