Chrześcijaństwo w dialogu kultur na ziemiach Rzeczypospolitej. Materiały międzynarodowego kongresu Lublin, 24-26 września 2002

Redakcja: ks. Stanisław Wilk

Rok wydania: 2003

Liczba stron: 652

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Uwagi - okładka z lekkimi zatarciami

Materiały Międzynarodowego Kongresu Chrześcijaństwo w dialogu kultur na ziemiach Rzeczypospolitej, jaki miał miejsce w Lublinie w dniach 24-26 września 2002 roku, dokumentują to niezwykle bogate w treści spotkanie historyków, filozofów, teologów, filologów, socjologów i historyków sztuki. Punktem odniesienia ich wykładów i dyskusji panelowych stał się dialog - ta kategoria, którą w dobie zbliżania kultur na przełomie XX i XXI wieku na nowo odkrył Kościół i świat.

(z Recenzji)

Spis treści:

Od Redakcji - KS. STANISŁAW WILK, prorektor KUL    /5
Powitanie uczestników Kongresu - KS. ANDRZEJ SZOSTEK, rektor KUL    /9
Telegram Sekretariatu Stanu Stolicy Apostolskiej   /13
List abpa Józefa Kowalczyka, nuncjusza apostolskiego w Polsce /15
List kard. Zenona Grocholewskiego, prefekta Kongregacji do spraw Wychowania Katolickiego   /17
List kard. Audrysa Juozasa Baćkisa, metropolity wileńskiego   /19
Słowo powitania. Godność ludzka jako centralna wartość w dialogu kultur - ABP JÓZEF ŻYCIŃSKI   /21

Współistnienie religii i wyznań

ABP TADEUSZ KONDRUSIEWICZ, Prowadź mnie, Panie, ścieżką Twoich przykazań (homilia)   /27
JÓZEF A. GIEROWSKI, Przestrzeń etnograficzno-geograficzna Rzeczypospolitej Polsko-Litewskiej   /33
JANUSZ TAZBIR, Tolerancja w dawnej Polsce   /53
BP STANISŁAW WIELGUS, Filozofie w Rzeczypospolitej   /63
HENRYK D. WOJTYSKA CP, Teologia pogranicza w Rzeczypospolitej Szlacheckiej    /111

Dyskusje panelowe

Fenomen  wielowyznaniowości i wielokulturowości

JERZY KŁOCZOWSKI, Wielokulturowość w Rzeczypospolitej polsko-litewskiej wielu narodów   /127
HENRYK GAPSKI, Zakony wobec różnorodności wyznaniowej i etnicznej dawnej Rzeczypospolitej /128
BP JAN KOPIEC, Wielokulturowość i wielowyznaniowość Rzeczpospolitej   /136
EDMUND KIZIK, Nielubiani - tolerowani. Katolicy, mennonici i Żydzi w protestanckim Gdańsku w XVI-XVIII wieku   /139
STANISŁAW LITAK, Fenomen wielowyznaniowości a rozwój parafii w Polsce   /176
HUBERT ŁASZKIEWICZ, Rzeczpospolita wielu kultur, religii, wyznań i narodów   /197
ANTONI MIRONOWICZ, Prawosławni w wielowyznaniowej i wielokulturowej Rzeczypospolitej  /202

Myśl filozoficzna i teologiczna

STANISŁAW C. NAPIÓRKOWSKI OFMConv, Elementy warsztatu teologa    /221
KS. IGOR ANDRIANOW, Prawosławna filozofia religijna   /226
Ks. CZESŁAW S. BARTNIK, Dlaczego teologia narodu?    /227
Ks. JERZY BUXAKOWSKI, Dialog kultur - polskie przyczynki XX wieku   /230
Ks. JERZY MISIUREK, Teologia w Polsce w XVI-XVIII wieku   /235
Ks. MAREK ZAHAJKIEWICZ, Kształtowanie się teologii w średniowiecznej Polsce   /250
Ks. FRANCISZEK GRENIUK, Teologia moralna w dialogu kultur   /266

Religia a tożsamość narodowa (XIX-XX wiek)

TADEUSZ STEGNER, Więź wyznaniowa a narodowa   /269
HANNA DYLĄGOWA, Męczennicy uniccy z Pratulina - Rusini czy Polacy?   /277
Ks. BOLESŁAW KUMOR, Początki prawosławnego biskupstwa w Warszawie   /280
Ks. DANIEL OLSZEWSKI, Kościoły a tożsamość narodowa na ziemiach Rzeczypospolitej w XIX wieku   /284
STANISŁAW STĘPIEŃ, Życie religijne a tożsamość narodowa Ukraińców w XIX i XX wieku   /291
MIECZYSŁAW WIELICZKO, Religia a tożsamość narodowa XIX i XX wieku   /298

Koegzystencja narodowości

ABP JÓZEF ŻYCIŃSKI, Świadkowie Królestwa (homilia)   /305
WŁADYSŁAW A. SERCZYK, Kształtowanie się świadomości narodowej i państwowej  /309
JURATĘ KlAÜPIENE, Dzieje Wielkiego Księstwa Litewskiego w poszukiwaniu sposobu współistnienia  /323
EUGENIUSZ NIEBELSKI, Polskie idee współistnienia narodów dawnej Rzeczypospolitej w XIX i XX wieku   /331

Dyskusje panelowe
Małe Ojczyzny

WŁODZIMIERZ OSADCZY, Galicja Wschodnia - na skrzyżowaniu kultur i tradycji   /343
WOŁODYMYR POHREBENNYK, Ідея толерантного співіснування народностей у "великих" і "малих" вітчизнах та її художні модифікації в українській літературі від давнини до XX ст    /347
ALDONA PRAŚMANTAITE, Kwestia "Małej Ojczyzny" w świetle Zapisków domowych biskupa Macieja Wołonczewskiego   /351

Kościół a państwo

Ks. REMIGIUSZ SOBAŃSKI, Wprowadzenie do dyskusji panelowej "Kościół a państwo"  /357
KS. ROMAN DZWONKOWSKI, Kościół katolicki obrządku łacińskiego na byłych ziemiach I i II RP w okresie komunizmu (1918-1991)   /359
JERZY PIETRZAK, Stosunki państwo-Kościół katolicki w zaborze pruskim 1815-1918   /371
Ks. MARIAN RADWAN, Cerkiew prawosławna i Kościół katolicki w Rosji w przededniu rewolucji 1917 roku   /376
SIERGIEJ WIKTOROWICZ RIMSKIJ, Stosunki między Cerkwią a państwem w Rosji w XIX wieku   /402

Edukacja we wspólnocie narodów

ANDRZEJ SĘKOWSKI, Edukacja we wspólnocie narodów /411
MARCO JACOV, Upadek Polski i Republiki Weneckiej a równowaga międzynarodowa na Bałkanach w epoce nowożytnej /415
STANISŁAW K. OLCZAK, Szkolnictwo parafialne w dawnej Rzeczypospolitej   /419
WŁADYSŁAW A. SERCZYK, Procesy edukacyjne wobec narastania nacjonalizmów   /426
Ks. ANZELM WEISS, Religijne i chrześcijańskie korzenie edukacji europejskiej    /431

Wspólnota kultur

KARD. LUBOMYR HUZAR, Homilia   /445
HENRYK SAMSONOWICZ, Miejsce Polski w dialogu kultur   /447
JERZY A. WOJCIECHOWSKI, Kultura polska widziana z zewnątrz: jej blaski i cienie   /455
WŁADYSŁAW PANAS, Literatura polska w perspektywie Rzeczypospolitej wielu narodów   /459
JAN HARASIMOWICZ, Sztuka jako wyznanie wiary chrześcijańskich wspólnot Rzeczypospolitej
JÓZEF STYK, Kultura ludowa   /471

Dyskusje panelowe
Kraków, Wilno, Lwów, Gdańsk - miasta wielu kultur

Ks. RYSZARD KNAPIŃSKI, Miasta w dialogu kultur   /515
WALDEMAR DELUGA, Wymienność wzorów artystycznych w grafice łacińskiej, żydowskiej i prawosławnej    /518
Ks. MICHAŁ JANOCHA, Okcydentalizacja Wschodu i sztuki prawosławnej oraz obrona kultury ruskiej na ziemiach Rzeczypospolitej    /524
BOŻENA NOWORYTA-KUKLIŃSKA, Gdańsk - miasto sztuki wielu nacji, kultur i wyznań   /534
JAN WRABEC, Architektura barokowa dawnych ziem wschodnich Rzeczpospolitej w krajobrazie kulturowym Europy Środkowej    /342

Przejawy religijności w kulturze ludowej

JERZY BARTMINSKI, Religijność w kulturze ludowej   /551
LUDMIŁA FADEEWA, Богородиця в русских заговорах: универсальньїе и специфические характеристики образа     /553
OLGA GOLDBERG - MULKIEWICZ, Teatrzyk szopkowy Bożego Narodzenia, misterium Męki Pańskiej we współczesnej kulturze typu ludowego /560
OLGA LEWICKA, Rosyjskie obyczaje świąteczne w podręczniku "C праздником! Рождество Христово и Пасха"    /571

Literatura

MIROSŁAWA HANUSIEWICZ, Literatura narodowa - literatury narodów    /575
JACEK BILSKI, "Miesięcznik Żydowski" (1930-1935) jako element dialogu kultur w dwudziestoleciu międzywojennym   /579
MIROSŁAWA OŁDAKOWSKA-KUFLOWA, Wspólnota kultur w przestrzeni literackiej    /581
MYKOŁA RIABCZUK, (Nie)możliwość dialogu    /590

Perspektywy chrześcijaństwa

KARD. LUBOMYR HUZAR, Perspektywy chrześcijaństwa w niepodległych państwach dawnego pogranicza    /599
KARD. KAZIMIERZ ŚWIĄTEK, Perspektywy chrześcijaństwa w niepodległych państwach dawnego pogranicza     /600
ABP TADEUSZ KONDRUSIEWICZ, Perspektywy chrześcijaństwa w niepodległych państwach dawnego pogranicza   /605
ABP WOJCIECH ZIEMBA, Perspektywy chrześcijaństwa w niepodległych państwach dawnego pogranicza   /607
BP ANTONI P. DYDYCZ, Perspektywy chrześcijaństwa w niepodległych państwach dawnego pogranicza   /610
ARCHIMANDRYTA JAN SERGIUSZ GAJEK MIC, Perspektywy chrześcijaństwa na Białorusi. Greckokatolicki punkt widzenia  /161
Ks. WŁODZIMIERZ BASZKIRÓW, Głos w dyskusji   /616

Program Kongresu   /619 

Indeks osobowy   /623