Chłopak z Kresów. Pamiętnik lubelskiego kupca

Autor: Michał Jaśnikowski

Rok wydania: 2010

Liczba stron: 416

Okładka: twarda

Format: 20,0 cm x 24,5 cm

Uwaga - delikatnie uszkodzone narożniki

Wspomnienia Michała Jaśnikowskiego, chłopskiego syna urodzonego pod koniec XIX wieku na południowo-wschodnich Kresach Rzeczpospolitej, w województwie stanisławowskim. Wcześnie osierocony, z trudem zdobywał swoje miejsce w życiu społecznym. U schyłku życia spisał swoją historię, aby dać wnukom świadectwo czasów, w których przyszło mu żyć, pozostawić pamięć o tym, czego śladów trudno współczesnym znaleźć.

Spis treści: 

Wstęp - Strony rodzinne /9

CZĘŚĆ I. DZIECIŃSTWO

I. Rodzina. Wspomnienia ze szczęśliwego dzieciństwa. Ostatnia wspólnota kolęda. (1898-1901) /15

II. Śmierć ojca. (luty 1901) /20

III. Samodzielne gospodarowanie. Choroba i śmierć matki. Wyjazd z rodzinnego domu (luty - grudzień 1901) /23

IV. Pobyt u siostry Anny. Odwiedziny brata Jakuba. Ucieczka do siostry Dominiki. (styczeń 1902 - październik 1903) /26

V. Pierwszy pobyt u siostry Dominiki. Wyjazd szwagra do Rumunii. (październik - listopad 1903) /32

VI. Praca u kowala - pana Wojciechowskiego. (listopad 1903 - wiosna 1904) /35

VII. Drugi pobyt w domu Dominki. Praca w lesie ze szwagrem Mikołajem. Przygoda siostry. Tragiczny poród i długa choroba Dominiki. (wiosna 1904 - wiosna 1905) /41

VIII. Wyjazd Mikołaja do Ameryki. Długi. Ciężka praca w lesie i w gospodarstwie. (wiosna - zima 1905) /46

IX. Wyprawa do Nadwórnej. Częściowa spłata długów. Przyjazd Jakuba. (wiosna - jesień 1906) /48

X. Praca u księdza w Bednarówce. (jesień 1906 - wiosna 1907) /54

XI. Trzeci pobyt u Dominiki. Ciężka choroba. Nowa kuzynka. Praca u gospodarza Wasyla. (wiosna - zima 1907) /58

XII. Spotkanie z Popławskim. Ucieczka do Prus. (grudzień 1907) /62

CZĘŚĆ II. KOPALNIA

I. Droga do Mysłowic. Zakwaterowanie w hotelu w Szopienicach. (styczeń 1908) /69

II. Pierwszy miesiąc pracy w kopalni. Spłata zaciągniętych długów. (styczeń - luty 1908) /72

III. Praca na nowym stanowisku. Wypłata i zakupy. Nowi koledzy. (luty - grudzień 1908) /76

IV. Pierwszy urlop. Przygoda po alkoholu. Przeprowadzka do Gryszewaldu. Wypadek na rowerze. Poznanie pana Michała Kota. (grudzień 1908 - grudzień 1909) /79

V. Urlop w rodzinnych stronach. Nowa praca. Kolejne święta u siostry. (grudzień 1909 - grudzień 1910) /84

VI. Dwa następne lata w kopalni. Nowy przyjaciel. Wyprawa do Krakowa. (styczeń 1911 - 1912) /86

VII. Ostatni rok pracy pod ziemią. (styczeń - grudzień 1913) /89

VIII. Ślub Jakuba. Poznanie leśniczego i jego rodziny. Praca pisarza leśnego. (styczeń - czerwiec 1914) /92

CZĘŚĆ III. WOJNA

I. Wybuch wojny. Mobilizacja. Wkroczenie do wsi wojsk rosyjskich - gwałt w karczmie. (czerwiec - grudzień 1914) /99

II. Urodziny córki Zofii i Jakuba. Bitwa. Powrót Austriaków. (grudzień 1914 - styczeń 1915) /102

III. Druga mobilizacja. Przejazd pociągiem do Mirzuszlagu. Szkolenie w koszarach. (styczeń - luty 1915) /104

IV. Manewry. Wyjazd na front. (luty - marzec 1915) /109

V. Przejazd dod Balmazulwaresz. Wymarsz na front. Atak na twierdzę Przemyśl. (marzec - kwiecień 1915) /110

VI. Walki o dolinę Sanu. (kwiecień - maj 1915) /115

VII. Odpoczynek. Przejazd ciężarówkami pod Kraśnik. Pogoń za wycofującymi się Rosjanami. Bitwa o Kraśnik. (maj - lipiec 1915) /117

VIII. Pobyt w szpitalu w Ihtawie. Powrót do jednostki. (lipiec - październik 1915) /120

IX. Urlop w Kubajówce. Pobyt w Hajdoszoboszlo. (październik - grudzień 1915) /123

X. Przyjazd do Lublina. Walki pod Dubnem i Łuckiem. (styczeń - sierpień 1916) /125

XI. Pobyt w niewoli rosyjskiej w Łucku. Praca przy wyładunku żywności. Sprzedaż pierścionków. (wrzesień - październik 1916) /129

XII. Bombardowanie i likwidacja jego skutków. (październik - grudzień 1916) /134

XIII. Nowy Rok. Praca w charakterze cieśli. Wybuch rewolucji (styczeń - luty 1917) /138

XIV. Likwidacja gospodarstwa. Zamieszanie w Rosji. Nieudana próba ucieczki (1917) /142

XV. Wkroczenie Niemców do Łucka. Przedarcie się przez front do Austriaków. Pobyt w obozie austriackim w Sokalu. Praca w warsztacie krawieckim w Chełmie. Powrót do jednostki. (1918) /145

XVI. Urlop. Nowy przydział. Zamach na generała. Pobyt w szpitalu i praca ordynansa. Działalność w tajnym związku Polaków. (maj - październik 1918) /148

CZĘŚĆ IV. NOWE ŻYCIE

I. Nowy komendant miasta. Akcja rozbrajania Ukraińców. Praca szpitalnego magazyniera. (listopad 1918) /155

II. Epidemia hiszpanki i tyfusu. (listopad - grudzień 1918) /158

III. Pierwsza Wigilia w wyzwolonej Polsce. Poznanie Marysi Wąsik. (grudzień 1918) /162

IV. Spotkania z Marysią. Ślub. (grudzień 1918 - marzec 1919) /165

V. Zaspokojenie pierwszych potrzeb rodziny. Pozbycie się szajki oszustów ze szpitala. Zmiany kadrowe w szpitalu. Kontrola w magazynie. (1919) /172

VI. Wojna polsko-radziecka. Przedwczesne urodzenie się córki Krystyny. (1919-1920) /176

VII. Demobilizacja. Powrót do pracy w magazynie jako cywil. (październik - listopad 1920) /178

VIII. Problemy lokalowe. Nowe mieszkanie. (listopad 1920 - styczeń 1921) /185

IX. Wykrycie nadużyć w kuchni. Likwidacja szpitala. Poszukiwanie pracy. Sklep. (styczeń - lipiec 1921) /188

CZĘŚĆ V. NA SWOIM

I. Uruchomienie sklepu. Córka Czesława. Choroba żołądka (1921) /195

II. Dalsze ulepszenia w sklepie. Zmiany ekonomiczne w kraju. Wzrost podatków. (1922 -1924) /200

III. Nowy lokal. Zakup placu pod budowę domu. Plan budynku. (1924 - 1925) /202

IV. Narodziny syna Stanisława. Budowa domu. Kiszenie ogórków i kapusty. (1926 - 1927) /206

V. Wykończenie domu i przeprowadzka. Narodzenie córek Anny i Ireny. (1927 - 1936) /211

VI. Choroba żony. Pobyt Marysi w szpitalu. Samotne święta. (1936 - 1937) 214

VII. Budowa piętra domu. Choroba z wycieńczenia. Zabranie żony ze szpitala i jej powrót do zdrowia. (1937) /219

VIII. Kłopoty z rodziną żony. Wykończenie piętra domu i przeprowadzka. Doprowadzenie wody. Wieści o wojnie (1938 - 1939) /223

CZĘŚĆ VI. OKUPACJA

I. Wybuch wojny. Pierwsze bombardowania Lublina. Próba ucieczki z synem z miasta i powrót do domu. (wrzesień 1939) /229

II. Wkroczenie Niemców do Lublina. Okrucieństwo wobec jeńców i Żydów. Łapanki. Nowe porządki. (1939 -1940) /233

III. Wysiedlenie Żydów do getta. Przymusowa przeprowadzka. Wyjazd i śmierć córki Krystyny. Nawrót choroby żony. (1940 - 1941) /236

IV. Utrata sklepu i wezwanie do Abeitsantu. Nowa praca załatwiona przez panią Mikiewicz. Oddanie żony do szpitala w Warszawie. (1941) /242

V. Przyznanie czynszu za dom. Nowy sklep. Paczki dla żony. Wizyta w szpitalu. (1941 - 1944) /245

VI. Odebranie żony ze szpitala. Ciężka choroba Marysi. Choroba i śmierć teściowej/ (luty 1944) /252

VII. Zwolnienie z Syndykatu i praca w sklepie. Bombardowania Lublina. Wyjazd rodziny do Brzezinek Starych. Zatrzymanie się frontu na Wiśle. Rekwizycje i bombardowania. (1994) /257

VIII. Życie z Brzezinkach. Praca przy żniwach i młocce. Handel. Zbieranie kontyngentu szmat. (1944) /264

IX. Remont drogi we wsi. Choroba wnuka Marka. Wydarzenia w Bartodziejach i w lesie. (1944 - 1945) /268

X. Niepokój w Brzezinkach. Wyzwolenie. (styczeń 1945) /271

CZĘŚĆ VII. NOWE CZASY

I. Pierwsze spotkanie z żołnierzami radzieckimi. Podróż do Lublina. Pierwsza noc w rodzinnym domu. (styczeń 1945) /277

II. Ciężkie początki pracy w sklepie. Choroba żony. Powrót syna z wojska. Studia medyczne syna. Małżeństwo córki Anny. Małżeństwo syna. (1945 - 1947) /280

III. Ciężkie czasy dla handlu prywatnego. Urodziny wnuka Jeremiego. Aresztowanie zięcia Piotra. Zdobycie pracy w SPB. (1947 - 1949) /294

IV. Praca w charakterze kasjera. Poprawa życia. (1949 - 1951) /298

V. Zmiany w przedsiębiorstwie. Odnalezienie rodziny brata Jakuba. Praca w ZBM - jako główny kasjer przedsiębiorstwa. Uruchomienie Oddziału Zaopatrzenia Robotniczego i praca w charakterze zaopatrzeniowca. (1951 - 1953) /306

VI. Wielki rozwój przedsiębiorstwa. (1953 - 1958) /311

VII. Przejście na rentę. Ślub córki Ireny. Wnuczka Renata. Wieloletnia choroba żony. Narodziny wnuków Sławomira i Grzegorza. (1958 - 1968) /317

VIII. Pięćdziesięciolecie małżeństwa. Problemy u bratanków. (1969 - 1970) /330

IX. Remont mieszkania Ostatnia wspólna niedziela. (1970 - 1973) /333

X. Choroba i śmierć żony. (maj - czerwiec 1973) /335

CZĘŚĆ VIII. SAMOTNOŚĆ

I. Pierwsze imieniny po śmierci żony. Wizyta u dzieci w Kielcach. (czerwiec 1973 - marzec 1974) /343

II. Odwiedziny u rodziny brata na Dolnym Śląsku. (wrzesień 1974) /349

III. Pobyt u syna i córki w Kielcach. (wrzesień - październik 1974, maj 1975) /358

IV. Wydarzenia życia codzinnego. (sierpień, październik 1975, maj 1976) /363

V. Samotne wakacje. (lipiec 1976) /364

Zakończenie /369

Aneks I. Informacje o rodzinie Marianny z Wąsików Jaśnikowskiej /373

Aneks II.

I. Podróż w rodzinne strony ojca - wspomnienie córki Michała Jaśnikowskiego Anny z Jaśnikowskich Zadurskiej /379

II. Fragment wiersza Krystyny Jaśnikowskiej /383

III. Wspomnienie najmłodszej córki - Ireny z Jaśnikowskich Głasek /384

IV. Wspomnienie wnuczek - Mirosławy z Zadurskich Czuny i Renaty Głasek-Kęski /390

V. Ostatnie lata życia Michała Jaśnikowskiego - wspomnienie Wandy Suwały /400

VI. Historia pamiętnika Michała Jaśnikowskiego /405

Podziękowania /409