Architektura i budownictwo w Poznaniu 1780-1880

Autorka: Zofia Ostrowska-Kębłowska

Rok wydania: 2009

Ilość stron: 492

Oprawa: twarda

Format: 21,0 cm x 27,0 cm

Wszechstronna prezentacja XIX-wiecznej architektury Poznania obejmującej jego układ urbanistyczny, a także środowisko mieszkańców – twórców i odbiorców, relacje ekonomiczno-społeczne, polityczne, kulturowe, przestrzenne. Punkty odniesienia dla XIX-wiecznego Poznania stanowią zarówno ówczesne Wielkie Księstwo Poznańskie i całe państwo pruskie, jak i ziemie polskie pod innymi zaborami. Dopiero analiza uwzględniająca te wszystkie czynniki umożliwia zrozumienie charakteru zabudowy Poznania i uchwycenie jej niejednorodności.

Spis treści:

Spis treści:

Przedmowa do wydania drugiego  /5

Wstęp  /8

I. Problematyka badań nad architekturą i budownictwem Poznania w latach 1780-1880  /11

II. Ostatnie lata Rzeczypospolitej  /27

1. Obraz miasta jako całości. Sytuacja prawno-administracyjna i stosunki gospodarcze  /28

2. Przemiany społeczno-kulturowe  /33

3. Środowisko artystyczne i fundatorzy  /38

4. Konfiguracja przestrzenna miasta  /50

5. Architektura i budownictwo w mieście  /56

a. Architektura kościelna  /56

b. Architektura i budownictwo miejskie  /68

Siedziby szlacheckie  /70

Domy i kamienice mieszczańskie  /78

Domy i dwory podmiejskie  /89

Początki nowych dziedzin budownictwa  /92

c. Architektura municypalna i rządowa  /96

III. Na przełomie XVIII i XIX wieku. Pierwsza okupacja pruska i czasy Księstwa Warszawskiego  /109

1. Zmiana sytuacji miasta  /109

2. Nowa organizacja spraw budowlanych  /112

3. Rozbudowa miasta i reformy urbanistyczne  /116

4. Budownictwo mieszkalne inspirowane przez rząd  /125

5. Budownictwo prywatne  /131

a. Domy mieszkalne  /131

b. Hotele, zajazdy i urządzenia rozrywkowe  /13

6. Teatr  /138

7. Budownictwo sakralne  /146

8. Budownictwo urzędów cywilnych  /147

9. Budownictwo wojskowe  /151

10. Budownictwo dla potrzeb socjalnych i komunalnych  /152

11. Czasy Księstwa Warszawskiego  /156

IV. Powrót rządów pruskich (1815-1835)  /159

1. Miasto w latach 1815-1835  /159

2. Przestrzenno-funkcjonalne koncepcje miasta "Nowe Ateny" i forteca  /166

3. Budownictwo wojskowe  /172

4. Działania rządu i magistratu  /178

5. Budownictwo prywatne  /180

6. Fundacje społeczne i osób prywatnych dla miasta  /182

a. Loża masońska  /185

b. Szpital Sióstr Miłosierdzia (szarytek)  /190

c. Szkoła Ludwiki  /191

d. Projekty Szkoły Realnej  /191

e. Biblioteka Raczyńskich  /192

f. Galeria Anastazego Raczyńskiego  /203

g. Pomniki  /207

h. Pomnik narodowy. Kaplica Królów Polskich, czyli Złota  /210

V. Powstanie miasta nowoczesnego (1835-1880)  /235

1. Sytuacja miasta w latach 1835-1880  /235

a. Ludność  /236

b. Sprawy gospodarcze  /236

c. Stosunki społeczne i narodowe  /238

d. Władze miasta  /240

e. Stosunek rządu do miasta  /241

f. Życie kulturalne  /242

2. Fundatorzy i zleceniodawcy  /245

3. Twórcy i wykonawcy architektury i budownictwa w Poznaniu  /251

a. Organizacja działalności architektoniczno-budowlanej  /251

b. Wpływ Berlina i środowisko miejscowe  /253

c. Wpływ obcych środowisk  /268

4. Problemy techniczno-konstrukcyjne  /269

5. Sytuacja przestrzenna miasta i ogólny charakter zabudowy  /273

6. Budownictwo mieszkalne  /283

a. Domy w latach 30.  /283

b. Pierwsze nowe rozwiązania domów mieszkalnych  /290

c. Budownictwo mieszkalne w latach 1850-1870  /295

d. Willa Cegielskich  /311

e. Budownictwo mieszkalne po roku 1870  /313

7. Budynki urzędowe, cywilne  /327

a. Ziemstwo Kredytowe  /328

b. Bazar  /331

c. Królewska Dyrekcja Policji  /337

d. Sąd Ziemski i Miejski  /338

e. Sytuacja przed rokiem 1870  /338

f. Przebudowa Rejencji  /340

g. Sąd Okręgowy  /344

h. Sąd Nadziemski  /346

i. Poczta i Nowe Ziemstwo  /350

j. Organizacja przestrzenna instytucji ekonomicznych  /352

8. Budynki wojskowe  /353

9. Budownictwo dla potrzeb socjalnych  /359

10. Dworce kolejowe i hotele   /378

11. Budownictwo związane z przemysłem i handlem  /387

12. Architektura sakralna  /400

13. Kasyna i "ogródki". Teatry ogródkowe  /416

14. Teatr Polski i Teatr Miejski, zwany Niemieckim  /424

15. Gmach Towarzystwa Przyjaciół Nauk i Muzeum im. Mielżyńskich  /433

16. Pomniki  /441

Zakończenie  /447

Summary  /453

Wykaz starych nazw placów i ulic  /463

Wykaz skrótów  /464

Indeks nazwisk  /466

Indeks rzeczowy  /474