Ambasador na rozdrożu. Świat wartości w poradnikach dyplomatycznych Pierwszej Rzeczypospolitej oraz ich europejski kontekst

Autor: Michał E. Nowakowski

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 236

Okładka: twarda

Format: 17,5 cm x 24,5 cm

Publikacja inspirowana nurtem badawczym New Diplomatic History stanowi pierwszą próbę całościowego omówienia staropolskich poradników dyplomatycznych – dotychczas jednego ze słabiej rozpoznanych gatunków piśmiennictwa Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Dzieła polskie zostały zestawione z obfitym materiałem źródłowym, obejmującym przede wszystkim liczne wczesnonowożytne poradniki dyplomatyczne powstałe w zachodniej Europie, a także wybrane przykłady literatury politycznej, relacji poselskich, listów czy diariuszy. Umożliwiło to ukazanie zarówno związków staropolskiej refleksji dyplomatycznej z europejską, jak i jej cech dystynktywnych.

Praca prezentuje omawiane teksty w kontekście kluczowych dla nich problemów badawczych, a więc kwestii suwerena i autonomii dyplomatów, ich powinności reprezentacyjnych oraz negocjacyjnych, zdobywania przez nich informacji czy wreszcie ich niejednoznacznej relacji z prawdą i kłamstwem. Zgodnie z założeniami metodologicznymi New Diplomatic History, w badaniach wykorzystano zróżnicowane instrumentarium badawcze, łączące narzędzia filologiczne z wiedzą z zakresu historii dyplomacji i historii idei oraz nauk politycznych. Dzięki przeprowadzeniu analizy z perspektywy aksjologicznej, zrekonstruowano świat wartości staropolskich teoretyków dyplomacji, a wnioski, jakie przy tym sformułowano, mają zastosowanie dla szerokiego grona uczonych – od historyków stosunków międzynarodowych po badaczy literatury politycznej.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Ad lectorem  /9
Przegląd literatury  /27
Podziękowania  /44

I. Suweren, autonomia i nieetyczne rozkazy  /47
1. Trzej staropolscy autorzy  /51
2. Cele poselstw, suweren dyplomaty  /64
3. Autonomia dyplomaty i nieetyczne rozkazy  /77
4. Podsumowanie  /88

II. Powinność reprezentacji i negocjacji  /93
1. Reprezentacja  /97
2. Negocjacje  /132
3. Podsumowanie  /144

III. Sekret, fałsz i pozór a misja dyplomaty  /147
1. Dyplomata wobec prawdy: dissimulatio, simulatio i inne  /151
2. Zdobywanie i przekazywanie informacji  /166
3. Podsumowanie  /175

IV. Wizja dyplomacji Tadeusza Morskiego  /179
1. Źródła inspiracji  /182
2. Państwo na arenie międzynarodowej  /184
3. Dyplomacja i dyplomata  /189
4. Podsumowanie  /201

Zakończenie  /203
Bibliografia  /211
Indeks postaci historycznych  /233