- Kategorie
-
Rehabilitacja osób represjonowanych w latach 1944-1956 za działalność na rzecz niepodległego Państwa Polskiego
Wpisz swój e-mail |
Wysyłka w ciągu | 24 godziny |
Cena przesyłki | 11 |
Dostępność | Brak towaru 0 szt. |
Kod kreskowy | |
ISBN | 8322615035 |
EAN | 8322615035 |
Zostaw telefon |
Autorka: Katarzyna Sychta
Rok wydania: 2006
Liczba stron: 296
Okładka: miękka
Format: 17,00 cm x 24,00 cm
Seria: Prace naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach nr 2386
Uwagi - okładka i brzegi stron przykurzone
"Celem niniejszej pracy jest przedstawienie zagadnienia rehabilitacji osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, co stało się możliwe dopiero w wyniku przemian politycznych przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia. Dla pełnego przedstawienia powyższego zagadnienia zarysowana została charakterystyka polskiego podziemia politycznego i zbrojnego lat 1944-1956, jak również podstawy prawne orzeczeń komunistycznych sądów, które umożliwiły wydawanie wyroków wymierzonych w działaczy niepodległościowych. Przeanalizowano także strukturę sądów w latach 1944-1956 oraz ich wewnętrzną organizację. Opisane zostało środowisko sędziowskie i system penitencjarny tego okresu, a także próby rehabilitacji byłych żołnierzy Armii Krajowej po wydarzeniach października 1956 r. Główną część pracy stanowi analiza ustawy o uznanie za nieważne orzeczeń wydawanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego z 23 lutego 1991 r. Zaprezentowany został przebieg prac legislacyjnych nad ustawą i koncepcje, które brano pod uwagę w toku procedowania aktu prawnego. Autorka przedstawiła ustawę w pierwotnym brzmieniu i jej ogólne założenia, które nie uległy modyfikacjom. Z uwagi na to, że już w 1993 r. doszło do pierwszej zmiany ustawy, przeanalizowane zostały również jej najważniejsze nowelizacje, aż do ostatniej, która nastąpiła w 2021 r. Przy analizie uwzględniono ostatni projekt zmian ustawy, nad którym prace w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej nadal się toczą. Podsumowanie rozdziału poświęconego ustawie lutowej stanowi przegląd najnowszych tez z orzecznictwa powszechnego i Sądu Najwyższego. Dla lepszego ukazania zastosowania ustawy lutowej w ostatnim rozdziale zaprezentowano losy dwóch postaci, wobec których wyroki skazujące na karę pozbawienia wolności zostały na podstawie ustawy lutowej uznane za nieważne i w konsekwencji przyznano im odszkodowanie za szkody i zadośćuczynienie za krzywdy w związku z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego."
(z wprowadzenia)
Spis treści:
Wykaz skrótów /9
Akty prawne /9
Organy orzekające /10
Periodyki /10
Inne /12
Wprowadzenie /15
Rozdział I
Rozrachunek prawnokarny dokonywany w warunkach zmiany systemu politycznego /17
§ 1. Prawny wymiar zmian politycznych /17
§ 2. Dopuszczalność zachowań sprzecznych z prawem /23
§ 3. Aksjologiczne ugruntowanie postulatu rehabilitacji osób represjonowanych /27
§ 4. Normy obrachunkowe z perspektywy doktrynalno-historycznej /31
§ 5. Obrachunek z przeszłością a zasada państwa prawnego /36
1. Konflikt treści norm z formalnymi właściwościami prawa stanowionego w państwie prawnym /36
2. Demokratyczny charakter norm rehabilitujących represjonowanych działaczy opozycji /42
§ 6. Prawnokarny obrachunek z przeszłością jako element właściwego ładu społecznego /44
Rozdział II
Zakres zastosowania instytucji rehabilitacji /48
§ 1. Kryteria wyznaczające zakres działania mechanizmu rehabilitacji /48
§ 2. Kryterium organu ferującego represjonujące orzeczenia /48
§ 3. Temporalny zakres dopuszczalności rehabilitacji działaczy opozycyjnych /53
§ 4. Przedmiotowy zakres dopuszczalności rehabilitacji działaczy opozycyjnych /57
1. Związek czynu zarzucanego lub przypisanego z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego /57
A. Podmiotowa strona działalności niepodległościowej /57
B. Przedmiotowa strona działań na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego /61
2. Wydanie orzeczenia wobec osób przeciwstawiających się określonym formom polityki rolnej władz komunistycznych /67
3. Wydanie orzeczenia z powodu prowadzenia działalności opozycyjnej /73
4. Wydanie orzeczenia za czyn popełniony celem uniknięcia represji z tytułu prowadzenia działalności opozycyjnej /79
5. Ograniczenie przedmiotowego zakresu dopuszczalności stosowania instytucji rehabilitacji /85
Rozdział III
Postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nieważności represjonującego orzeczenia /93
§ 1. Charakter prawny postępowania rehabilitacyjnego /93
§ 2. Konkurencja procedur nadzwyczajno-odwoławczych /102
§ 3. Przedmiot kontroli dokonywanej w trybie określonym w ustawie lutowej /106
§ 4. Zasięg kontroli dokonywanej w trybie ustawy lutowej /111
§ 5. Status procesowy osoby represjonowanej /112
§ 6. Możliwość posługiwania się regułą in dubio pro reo w procesie ustalania przedmiotowych podstaw rehabilitacji /115
§ 7. Przesłanki przeprowadzenia postępowania rehabilitacyjnego /119
1. Podsądność /119
2. Właściwość /123
3. Wniosek o stwierdzenie nieważności represjonującego orzeczenia /127
4. Ujemne przesłanki procesowe /129
§ 8. Przebieg postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności /133
1. Postępowanie w przedmiocie odtworzenia akt sprawy objętej wnioskiem o stwierdzenie nieważności /135
2. Uczestnicy postępowania rehabilitacyjnego /138
3. Posiedzenie w przedmiocie rehabilitacji /140
4. Decyzje podejmowane w kwestii rehabilitacji osoby represjonowanej /142
5. Obowiązki sądu powstające w związku z wydaniem orzeczenia /143
6. Rozstrzygnięcie o podaniu do publicznej wiadomości postanowienia stwierdzającego nieważność /143
7. Kontrola orzeczeń wydanych w postępowaniu rehabilitacyjnym /145
8. Koszty postępowania w przedmiocie rehabilitacji /148
Rozdział IV
Materialnoprawne przesłanki odpowiedzialności za szkodę spowodowaną karnymi i quasi-karnymi formami represji /152
§ 1. Charakter prawny roszczeń odszkodowawczych /152
§ 2. Materialnoprawne przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej z tytułu represjonowania działaczy opozycyjnych /157
1. Pojęcie materialnoprawnych przesłanek odszkodowania /157
2. Szczególne przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej /158
A. Istnienie prawomocnego postanowienia stwierdzającego nieważność represjonującego orzeczenia /158
B. Względy słuszności /164
C. Stosowanie wobec działacza opozycyjnego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania /173
D. Faktyczne pozbawienie działaczy opozycyjnych życia albo wolności /179
3. Ogólne przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej /184
A. Szkoda spowodowana karnymi i quasi-karnymi formami represji /184
B. Ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności ze względu na zachowanie osoby legitymowanej do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych /189
C. Związek przyczynowy pomiędzy karnymi i quasi-karnymi formami represji a powstałą szkodą /194
§ 3. Roszczenie o pokrycie kosztów symbolicznego upamiętnienia osoby represjonowanej (art. 9 ustawy) /196
§ 4. Roszczenie o zwrot lub zasądzenie równowartości przedmiotów (art. 10 ustawy) /197
Rozdział V
Dochodzenie roszczeń cywilnych statuowanych ustawą lutową /199
§ 1. Roszczenie o odszkodowanie i zadośćuczynienie /199
1. Legitymacja do realizacji roszczeń odszkodowawczych /199
A. Sukcesja roszczeń odszkodowawczych /199
B. Następcy osoby represjonowanej /203
C. Dziedziczenie roszczeń odszkodowawczych /210
2. Wielość wierzycieli /213
3. Terminy dochodzenia roszczeń odszkodowawczych /224
A. Roszczenie o odszkodowanie i zadośćuczynienie wskazane w art. 8 ust. 1 ustawy /228
B. Roszczenie o uzupełnienie skompensowanej uprzednio szkody i krzywdy (art. 8 ust. 4 ustawy) /229
C. Roszczenia o odszkodowanie-kodeks i zadośćuczynienie określone w art. 11 ust. 1 i 2 ustawy /229
4. Przesłanki postępowania odszkodowawczego /231
A. Podsądność sądom karnym /231
B. Właściwość rzeczowa i miejscowa sądu /232
C. Istnienie stron procesowych /235
D. Wniosek /237
E. Prawomocność materialna /237
F. Zawisłość sprawy /238
G. Wzajemność w państwie obcym /238
5. Postępowanie przed sądem I instancji /239
6. Środki zaskarżenia w postępowaniu odszkodowawczym /243
§ 2. Roszczenie o pokrycie kosztów symbolicznego upamiętnienia osoby represjonowanej (art. 9 ustawy) /246
§ 3. Roszczenie o zwrot rzeczy lub zasądzenie ich równowartości (art. 10 ustawy) /249
Rozdział VI. Kompensacja szkód doznanych wskutek represji organów radzieckich /253
§ 1. Represje sowieckie wobec polskich działaczy niepodległościowych /253
§ 2. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy ZSRR w świetle pierwotnego brzmienia ustawy lutowej /254
§ 3. Przejęcie odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez ZSRR /255
§ 4. Kompensacja szkód wyrządzonych przez ZSRR w świetle obecnie obowiązującej wersji ustawy lutowej /261
1. Założenia nowelizacji z dnia 16 lipca 1998 r. /261
2. Materialnoprawne przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej z tytułu represjonowania działaczy niepodległościowych /263
A. Prowadzenie działalności niepodległościowej /263
B. Represyjne działania organów radzieckich /267
C. Szkoda i związek przyczynowy /271
3. Legitymacja do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych /272
4. Terminy dochodzenia roszczeń o odszkodowanie i zadośćuczynienie /275
5. Tryb realizacji roszczenia o odszkodowanie i zadośćuczynienie /276
Bibliografia /279